Balat’ta gezilecek yerler
İstanbul’un tarihi ve turistik semtlerinden Fener ve Balat, eski ile yeniyi tarihi dokuya, kültürel mirasa zarar vermeden uyum içinde harmanlayabilen, kültürel zenginlikleri, renkli sokakları, tarihi yapılarıyla yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeken nadide semtlerimizden. Bunda UNESCO / Avrupa Birliği ile başlatılan proje kapsamında eski evlerin bazılarının restorasyonlarının yapılmasının katkısı büyük.
Özellikle hafta sonu nereyi gezsem diye düşünüyorsanız işte size rehber gibi rehberlik edecek bir rota ile karşınızdayız. Fotoğraf da çekmeyi seviyorsanız bu rotayı çok seveceğinize eminiz.
1- Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi
2- Aya Yorgi Kilisesi
3- Yıldırım Caddesi Kafeleri
4- Fener Rum Erkek Lisesi (Kırmızı Mektep)
5- Renkli Merdivenler
6- Özel Maraşlı Rum İlköğretim Okulu
7- Dimitri Kantemir (Kantemiroğlu) Evi Müzesi
8- Moğolların Meryemi Kilisesi
9- Özel Yoakimyon Rum Kız Lisesi
10- Kiremit Caddesi Renkli Evleri
11- Fener Evleri- Haliç Sanat
12- Stevi Stefan Bulgar Kilisesi (Demir Kilise)
13- Antikacılar- Çıfıt Çarşısı
14- Merdivenli Yokuş Tarihi Balat Evleri
15- Tahta Minare Camii
16- Hz. Cabir Camisi
17- Sancaktar Yokuşu
18- Ahrida Sinagogu
19- Tarihi Agora Meyhanesi
20- Balat Kafeleri
1- Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi
Fener semtinde bulunan Fener Rum Patrikhanesi Ortodoks Hristiyan ruhani liderinin ikametgahı olan bir dini merkez. Bu patrikhane dünya üzerindeki 250 milyon Rum Ortodoks Hristiyan için ibadet merkezi ve en önemli dini kurumlardan. Patrikhanenin resmi adı, Konstantinopolis Ekümenik Patrikhane.
Bilindiği gibi Katolik aleminin dini merkezi Vatikan’dır ve Papa ise dini liderleridir. Ortodoks camiası için de İstanbul Fener’deki Konstantinopolis Ekümenik Patrikhanesi dini merkez, buradaki Patrik de tüm Ortodoks aleminin dini lideri oluyor. Bu da bu patrikhaneyi Türkiye’deki en önemli kilise yapıyor.
Açık olduğu saatler: Hafta içi ve cumartesi günleri 08:30-16:00, pazar günleri ise öğleden önce ayin olduğu için 12:30-16:00 arasında ziyarete açık.
2- Aya Yorgi Kilisesi
Aya Yorgi kilisesi Fener Rum Patrikhanesi ile aynı avluyu paylaşıyor. Kilisede tarihe ışık tutan çok değerli objeler muhafaza ediliyor. En dikkat çekici olanı 5. yüzyıldan kalma fil dişi ve sedeften bitkisel motiflerle süslü Patrik Tahtı. Kilise’nin girişinde mum yakılan bölüm var. Siz de burada mum yakıp dilek tutarak kiliseye bağışta bulunabilirsiniz.
Açık olduğu saatler: Hafta içi ve cumartesi günleri 08:30-16:00, pazar günleri ise öğleden önce ayin olduğu için 12:30-16:00 arasında ziyarete açık.
3- Yıldırım Caddesi Kafeleri
Fener Rum Patrikhanesi’nden yola devam ettiğinizde Yıldırım Caddesi üzerinde birbirinden renkli hepsinde de ayrı oturup vakit geçirmek isteyeceğiniz kafeleri göreceksiniz. Bu yol üzerinde ayrıca renkli kapılar önünde fotoğraf çekilen insanlara denk geleceksiniz. Siz de çekinmeden ister kapıları tek başına çekin ister önünde siz de poz verip çekilin.
4- Fener Rum Erkek Lisesi (Kırmızı Mektep)
Halk arasında ‘Kırmızı Mektep’ olarak da bilinen Fener Rum Erkek Lisesi 1454 yılında inşa edilmiş. İhtişamlı yapısından olsa gerek genelde Fener Rum Patrikhanesi ile karıştırılmaktadır ancak ikisi de ayrı binalar. İstanbul’un tarihi ve kültürel dokusuna katkıda bulunan bu göz alıcı yapı Rum Ortodoks topluluğu için önemli bir sembol. Bu okul, Türk Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı bir devlet okulu olarak faaliyet gösteriyor ancak öğrencileri genel olarak Rum kökenli öğrencilerden oluşuyor.
Binanın yapımında kullanılan kırmızı tuğlalar Marsilya’dan getirilmiş. Hem Haliç denizinden hem de kıyıdan bakıldığında göz alabildiğince yüksek ve ihtişamlı bu kırmızı yapıya hayran kalmamak elde değil.
Açık olduğu saatler: Fener Rum Erkek Lisesi dışarıdan ziyaretçilere kapalı. Burayı gezebilmek için özel izin alınması gerekiyor.
“2022 Aralık ayında sadece 1 günlüğüne yeni yıl kermesi için halka açılan okulu görmek için gelen yerli yabancı ziyaretçilerin akınına uğramıştı.”
5- Renkli Merdivenler
Burası Fener-Balat rotasının en fotojenik noktalarından biri. İncir Ağacı kahvesinin bulunduğu bu renkli merdivenlerde bir kahve molası vermeyi ihmal etmeyin.
6- Özel Maraşlı Rum İlköğretim Okulu
Adeta eski Yunan tapınaklarını andıran 4 sütunlu girişi ile ünlü bu okul Odessa Şehri Belediye Başkanı Grigoris Maraslis tarafından yaptırılmış. Bu okulu yaptırırken görkemi ve gösterişiyle Fener Rum Lisesi’nden geri kalmasın istemiş. Buna karşılık okulun tüm eğitim ve öğretim giderlerini de karşılayacakmış ancak umduğu gibi olmamış ve harcadığı paraya karşılık beklediği gibi görkemli bir yapı yapılamamış.
Bu sebeple söz verdiği gibi okulun masraflarını karşılamamış. 1901 yılında Patrikhane kendisine bağlı bir kilisenin bağışlarını bu okulun giderlerini karşılamaya çalışarak eğitime başlamış ve günümüze kadar gelmesini sağlamış. Şu an ilkokul düzeyinde az sayıda öğrenciyle eğitim vermeye devam eden bu güzel dört sütunlu yapı ziyaretçilerini bekliyor.
7- Dimitri Kantemir (Kantemiroğlu) Evi Müzesi
Dimitri Kantemir, Osmanlı Sultanı III.Ahmed tarafından esir alınmış 15 yaşındaki Romen Prensi. Esaret döneminde Fener Rum Erkek Lisesi’nde okumuş, 11 dil öğrenmiş ve saray musikisine merak salmış. Kendisinin geliştirdiği nota sistemiyle Osmanlı tarihi ve müzik alanında çok fazla eser kazandırmış.
1711 yılında esaretten serbest bırakıldıktan sonra Dimitri Kantemir Rusya'ya yerleşmiş ve Rusya Çarı I. Petro'nun hizmetine girmiş. Rus hükümetinde çeşitli önemli görevlerde bulunmuş, Osmanlı İmparatorluğu'na elçi olarak atanmış ve Moldova'nın valisi olarak görev yapmış. İstanbul Fener’de ardında kalan kendisi için yaptırdığı evi 2007 yılında Romanya Cumhurbaşkanı’nın katıldığı törenle müze olarak açılmış.
“Şu an ziyarete kapalı ama dışarıdan bu evi görebilirsiniz. Instagramda sıkça karşılaştığımız Fener’deki renkli şemsiyeler de burada karşınıza çıkacaktır.”
8- Moğolların Meryemi Kilisesi
Bu kilisenin en önemli özelliği İstanbul’un fethinden bugüne kadar hala kilise görevi gören tek kilise olması. Fatih Sultan Mehmet, Fatih Cami’nin yapımındaki emeğinin karşılığında caminin mimari Rum Hristodulos’a (Atik Sinan Paşa) ödül olarak ne istediğini sorduğunda mimar, annesiyle beraber ibadet ettiği bu kilisenin her zaman kilise olarak kalmasını istediğini söyler.
Fatih Sultan Mehmet de bunun hakkında çıkarttığı fermanıyla, kilisenin günümüze kadar ibadet eden cemaati azalmış olsa da varlığını ve işlevini hala sürdürmesini sağlamış. Ferman hala kilise içinde asılı.
Açık olduğu saatler: Hafta içi ve cumartesi günleri 08:30-16:00; pazar günleri ise öğleden önce ayin olduğu için 12:20-16:00 arasında ziyarete açık.
9- Özel Yoakimyon Rum Kız Lisesi
Fener Rum Patriği 2. Yoakim kızların eğitim görmesinin desteklemek amacıyla bu okulun arsasını bağışlamış. Vasiyetiyle de 1882 yılında bu kız okulu yapılmış. İlk olarak ortaokul düzeyinden eğitim veren okul daha sonra lise düzeyinde eğitim veren kaliteli bir okul olmuş. Buradan mezun olan kızlar Türkiye’de ve yurt dışında üniversitelerde devam etme fırsatı yakaladılar. 1988 yılına gelindiğinde okulda okuyacak yeterli sayıda Rum kız kalmayınca okul eğitime kapanmış.
“Ziyarete kapalıdır. 2013'te İstanbul Bienali kapsamında Yunan sanatçı Kalliopi Lemos'un Ben Benim, Dünyalar Arasında ve Gölgeler Arasında isimli sergisi için kullanıldı.”
10- Kiremit Caddesi Renkli Evleri
Instagram’lık fotoğrafların çekildiği popüler renkli evlerin olduğu cadde. Bunlar restore edilmiş evlerden birkaçı. Fener-Balat’ın bu renkli evlerini, Fener Rum Erkek Lisesi’nden aşağı inen sokakla Kiremit caddesinin kesişiminde görebilirsiniz. Bala'ta gelmişken Fener'i ve Fatih'i keşfe çıkabilirsiniz, bunun için araç kiralama hizmeti alarak hem taksi ya da toplu taşıma külfetine girmemiş olabilirsiniz.
11- Fener Evleri- Haliç Sanat
Haliç Sanat Fener Evleri uzun zamandır kullanışsız ve bakımsız bırakılmış olan 18. yüzyıldan kalan Haliç kıyısındaki 3 yapı İBB Miras’ın restorasyon çalışmaları tarafından restore edilerek sanatsal etkinliklere ev sahipliği yapılması amacıyla sanatseverlerle buluşturuldu. Sanat galerileri, sergi salonları, atölyeler ve tiyatro gibi sanatsal etkinliklere ev sahipliği yapmaları amaçlanmış. Haliç 1, Haliç 2 ve Haliç 3 olarak adlandırılan bu yapıları Fener sahil boyunca yürüyerek ziyaret edebilirsiniz.
Fener Evleri- Haliç Sanat 2023 giriş ücreti: Ücretsiz.
Açık olduğu saatler: Pazartesi hariç tüm günler: 09:00- 17:00
Fener Evi 1:Haliç Sanat Konum Linki
Fener Evi 2:Haliç Sanat Konum Linki
Fener Evi 3: Haliç Sanat Konum Linki
Fener semtinde her yapı her bina tarihe tanıklık etmektedir. Fener sokaklarını dolaşabilir, antika dükkanlarını gezebilir, sanat atölyelerini ziyaret edebilir, kafelerinde oturup semtin atmosferinin tadını çıkarabilirsiniz.
12- Stevi Stefan Bulgar Kilisesi (Demir Kilise)
Haliç kıyısını süsleyen kilisenin yapımında 500 ton demir kullanıldığı için Demir Kilise olarak da bilinir. Mimari özelliğiyle dünyada tek.19. yüzyıldaki milliyetçi hareketlerden etkilenen Bulgarlar dönemin padişahı Abdülaziz’den, Rumlardan bağımsız olarak kendilerine ait ibadet edebilecekleri bir yer talep etmişler.
Padişah da hem milliyetçilik revaçta olduğundan hem de Rum Ortodoks dünyasını karşısına almamak için inşa için Bulgarlara sadece 3 aylık zaman vermiş. Bulgarlar da 1896’da kilisenin tüm iskeletini Viyana’da demirden döktürüp Tuna ve Karadeniz üzerinden gemiyle getirtip Haliç kıyısında birleştirmişler. 1898 yılında ibadete açılmıştır.
Açık olduğu saatler: Her gün 08.00 – 17.00
Kampanyalar
13- Antikacılar- Çıfıt Çarşısı
‘Çıfıt’ Osmanlı döneminde Yahudilere verilen isimdir. Çıfıt Çarşısı, Yahudilerin ticaret yaptığı çarşıydı. Şu anda Türk esnafının işlettiği bu çarşıda tarihi izleri yoğun olarak hala görebiliyoruz.
Balat’ın en belirgin yüzlerinden biri buradaki antikacılar. Hem yeni hem eskiden beri olan antika dükkanlarında son zamanlarda açık artırma ile mezatlar düzenleniyor. Bir şey satın almak zorunda olmadan bu mezatlara sadece seyirci olarak da katılabilirsiniz. Mezatların saatleri ve günleri antika dükkanlarına göre değişiyor. Bu çarşıda gezerken her an bir mezata denk gelebilirsiniz.
Açık olduğu saatler: Haftanın her günü genel olarak 08:00-20:00 arası
14- Merdivenli Yokuş Tarihi Balat Evleri
Yine Instagram’da en çok karşılaştığımız fotojenik lokasyonlardan biri. Balat’ın ünlü merdivenli yokuşu ve UNESCO Kültür Mirası kapsamında restore edilmiş renkli tarihi evleri harika fotoğraflar çekmek için listenize alın.
“Burada sakince vakit geçirmek, güzel kareler yakalamak için hafta içi günlerini tercih edin ya da hafta sonu sabah erken saatlerde gelin.”
15- Tahta Minare Camii
Caddeyi ikiye ayıran konumuyla da dikkat çeken bu cami 1458 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılmış. İstanbul’un en eski camilerinden. İlk yapıldığında minaresi tahtadan yapılmış. Bu nedenle adı Tahtalı Camii olarak kalmış. Birkaç restorasyon geçirmiş. Şu andaki minaresi tuğladan yapılmış.
16- Hz. Cabir Camisi
800’lü yıllarda kilise olan yapı 2. Beyazıt döneminde 1490 yılında camiye çevrilmiş. Dikkat çeken özelliklerinden biri Kuzey duvarında güneş saati olması.Bu caminin içinde sahabeden Hazret-i Cabir’in kabrinin bulunduğuna inanıldığından Hz.Cabir Camii olarak da biliniyor.
17- Sancaktar Yokuşu
Yine Instagram’da en sık gördüğünüz iki sokak arasındaki pembe yapılı Balat fotoğrafı tam olarak bu yokuşun başından çekiliyor. Yukardan baktığınızda yolu ikiye ayıran ve denize açılan sokaklarıyla sizi heyecanlandıracak bir kare olacağına emin olun.
18- Ahrida Sinagogu
Yahudilerin mirası olan bu sinagog 1400’lü yıllarda inşa edilmişt. Balat’taki sinagogların en önemlisi ve en büyüğü. İbadetin devam ettiği Ahrida Sinagogu, Yahudi olmayanlar için ziyarete kapalı.
Açık olduğu saatler: Pazar günleri 14:00-16:00
“Çıfıt Çarşısı’nda yürürken Sevda Gazozcusunda eskiyi yad etmek için soğuk bir gazoz içebilirsiniz.”
19- Tarihi Agora Meyhanesi
Tarihi Agora meyhanesi 133 yıllık. 1890 yılında Rum Kaptan Asteri Dulidis tarafından açıldı. 3 kuşak Dulidis ailesi tarafından işletildi. Burada pek çok Yeşilçam yıldızı ağırlandı, filmleri çekildi. Siz de tarihe tanıklık eden bu atmosferde keyifli bir akşam yemeği yiyebilirsiniz.
“Yemek için ön rezervasyon yapmayı unutmayın.”
20- Balat Kafeleri
Balat’ın nostaljik ortamında güzel bir atmosfer sunan birbirinden renkli konsept kafeleri Balat sokaklarında özellikle Yıldırım Caddesi ve Vodina Caddesi arasında kalan bölgede sağlı sollu olarak görebilirsiniz. Burada çokça yeni nesil kahveciler, renkli pastaneler, kahvaltı ve lezzetli yemekler sunan mekanlar, tarihi turşucular, gazozcular, taş fırın lezzetleri bulabilirsiniz.
