Ülke Künyesi
Haritada GösterGenel Bilgiler / Rehber
Orta Asya'nın en büyük yerleşim merkezi ve başkenti olan Taşkent’e ev sahipliği yapan Özbekistan, uzun süre Sovyetler Birliği’ne bağlı kaldı ve 31 Ağustos 1991 tarihinde bağımsızlığını ilan etti. Kazakistan, Türkmenistan, Afganistan, Tacikistan ve Kırgızistan ile komşu olan 33 milyon nüfusa sahip ülkenin diğer önemli şehirleri ise tarih boyunca dünyanın önemli kültür ve bilim merkezleri olan Semerkant, Buhara, Namangan ve Hive. Özbekistan, bugün de dünya standartlarında üniversiteleri ve yüksek eğitimli halkıyla bölgenin eğitim ve bilim konusunda en gelişmiş ülkelerinden biri konumunda.
Tarihi İpek Yolu rotası üzerinde bulunan Özbekistan, binlerce yıllık tarihi şehirlerinin mistik atmosferiyle ve UNESCO Tarih ve Kültür Mirası Listesi’ndeki yer alan antik mekanlarıyla kültür turlarının değişmez adreslerinden biri. Ülkede Türk ve Orta Asya mimarisinin en güzel örneklerinden olan Registan Meydanı, Gur-i Emir Kalesi, bölgenin en güzel camilerinden olan Semerkant Bibi Hanım Camii, Buhara Ark Kalesi, Kukeldash Medresesi ve döneminin en önemli bilim merkezi olan Uluğ Bey Medresesi, en çok ziyaret edilen yerler arasında.
1 özerk cumhuriyet, 12 tane merkeze bağlı ve 1 tane bağımsız şehirden oluşan Özbekistan, tarih boyunca olduğu gibi günümüzde de uranyum, petrol ve altın gibi doğal kaynakları, verimli tarım alanları ve kültürel zenginliğiyle keşfedilecek pek çok şey sunan bir ülke.
Ne Zaman Gidilir
Sert bir karasal iklimin etkisi altında bulunan Özbekistan'da kurak ve sıcak yaz ayları ve soğuk kış günleri yaşanıyor. Uzun ve oldukça kurak geçen yaz aylarında sıcaklık 35-40 dereceyi buluyor, kış mevsiminde ise -10 derecenin altına düşen sert soğuklar görülüyor.
Ülkede yazları 15 saati bulan günler yaşanırken kış günlerinde ise günlerin süresi 9 saate kadar düşüyor, ayrıca kış mevsimi 5 aya kadar uzayabiliyor. En soğuk ayın ocak olduğu ülkede en sıcak aylar ise temmuz ve ağustos. Gece ve gündüz arasında sıcaklık farklarının da yüksek olduğu Özbekistan’da ülkenin tarihi ve doğal güzelliklerini gezmek için en güzel zamanlar ise mayıs, nisan, eylül ve ekim ayları.
Nasıl Gidilir?
Türkiye'den Özbekistan'a hava yolu, demir yolu veya kara yolu ile gidebilirsiniz. En çok tercih edilen seçenek olan hava yolu ile İstanbul'dan Taşkent, Semerkant ve Fergana şehirlerine Türk Hava Yollar, Lufthansa ve Uzbekistan Airways gibi havayolları ile direkt veya aktarmalı olarak rahatça ulaşabilirsiniz. İstanbul’un yanı sıra Ankara, İzmir ve Antalya gibi büyük şehirlerden de Taşkent’e aktarmalı uçuşlar bulabilirsiniz. İstanbul’dan Taşkent’e 5 saat 15 dakika, Semerkant’a 4 saat ve Fergana şehrine ise 5 saat 40 dakikalık bir uçak yolculuğuyla gitmeniz mümkün.
Trenle Özbekistan'a gitmek için ise Transasya Ekspresi tren seferlerinden faydalanabilirsiniz. 2014 yılında başlayan bu tren seferleri, İstanbul'dan hareket ediyor, Van'dan geçerek İran, Kırgızistan ve Özbekistan üzerinden ilerliyor. Tren yolculuğu çok uzun ama vaktiniz varsa ve yolculuğunuz boyunca büyüleyici doğal manzaralar görmek istiyorsanız bu ulaşım şeklini tercih edebilirsiniz.
Kara yolu ile Özbekistan'a gitmek için ise yaklaşık 4000 kilometrelik bir yol kat etmeniz gerek. İsterseniz İran'a otobüsle geçebilir ve oradan otobüsler, trenler, minibüsler ile veya araç kiralayarak Türkmenistan üzerinden Özbekistan'a da giriş yapabilirsiniz.
Gece Hayatı
Özbekistan'da özellikle Taşkent, Namangam, Fergana, Semerkant ve Buhara gibi yoğun nüfuslu büyük şehirlerde aktif bir gece ve eğlence hayatı var. Şehirlerin tarihi sokaklarında ve eski kent bölgelerinde her tarz canlı müzik dinleyebileceğiniz barlar, kafeler, gece kulüpleri ve uluslararası mutfaklardan lezzetler sunan kaliteli restoranlar bulabilirsiniz. Özbekistan’ın küçük şehirlerinde de geleneksel Özbek müziği dinleyebileceğiniz yöresel barlar, tiyatrolar, konser ve sinema salonları hem yerel halka hem de turistlere hizmet veriyor.
Öğrenci nüfusunun fazla olduğu ve 2 milyondan fazla insanın yaşadığı Taşkent’teki Puşkin Caddesi ve Hahkara Caddesi, sadece başkentin değil Özbekistan'ın da en popüler yerleri arasında. Bu caddeler onlarca kafesi, barı, restoranı ve alışveriş olanaklarıyla günün her saati çok hareketli. Opera Night Club, Winx Club, Steam Bar ve Casanova Club ise Taşkent'in en sevilen eğlence mekanlarından sadece bazıları.
Ülkede restoranlar ve kafeler genellikle saat 11:00 gibi açılıyor ve gece yarısına kadar hizmet veriyor. Büyük gece kulüpleri ise kapılarını akşam saat 20:00 gibi açıyor ve sabah 05:00 ile 06:00 saatlerine kadar açık kalıyor. Lüks gece kulüplerinde sıkı bir giysi kuralı uygulanıyor ve pek çok barda 18 yaş sınırı var.
Alişveriş / Ne Alınır
Antik İpek Yolu rotasında yer alan Taşkent, Buhara ve Semerkant gibi binlerce yıllık şehirlere sahip Özbekistan, tarihi boyunca tüccar ve seyyahların önemli duraklarından biri oldu. Günümüzde de ülkede yüzlerce çeşit yöresel ürün bulmak mümkün. Ülkenin tarihi şehirlerinin labirent sokaklarında kurulan otantik pazarlarda, yüzlerce yıllık atölyelerde ve modern mağazalarda birbirinden güzel antikalar, seramik tabaklar, pişmiş toprak testiler, el dokuması kilimler, yöresel motifler işlenmiş ipek halılar, bez bebekler, şifalı otlar ve onlarca baharat çeşidi, en çok satılan hediyelik eşyalar arasında.
Doppi adı verilen geleneksel Özbek şapkaları, koyun derisinden yapılan giysiler, el yapımı ayakkabılar ve terlikler de yabancı turistlerin en çok aldığı ürünler arasında yer alıyor. Demir ve bakır işçiliğinin yüzlerce yıldır yapıldığı ülkede Semerkant’ın kadınlar pazarı olarak bilinen Siyab Bazaar, Carpet Bazaar; Taşkent’te kurulan Chorsu Bazaar, Yangiobod Weekend Flea Market, Tizzykafka Bazaar ve tarihi 16. yüzyıl başlarına kadar uzanan Buhara’nın ünlü ticaret kubbeleri, Özbekistan’da alışveriş için mutlaka ziyaret etmeniz gereken yerler arasında.
Festivaller ve Fuarlar
Fuarlar
Tatiller / Önemli Günler
1 Ocak Yılbaşı
14 Şubat Vatan Koruyucuları Günü
8 Mart Dünya Kadınlar Günü
21 Mart Nevruz
9 Mayıs Zafer Bayramı (Hafıza ve Onur Günü)
1 Eylül Bağımsızlık Günü
1 Ekim Öğretmen ve Eğitmenler Günü
8 Aralık Anayasa Günü
Ramazan Bayramı (Tarihi değişiklik gösteriyor)
Kurban Bayramı (Tarihi değişiklik gösteriyor)
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Vizeden muaf Türk vatandaşlarının Özbekistan’a geldikleri ilk üç gün içerisinde konakladıkları otelde veya yabancılar polisine başvurarak geçici ikamet kayıtlarını yaptırmaları gerekiyor.
- Ülkede resmi kurumlar dışında döviz bozdurmak yasak, bu nedenle sokakta veya resmi olmayan bürolarda döviz bozdurmamalısınız.
- Özbekistan’da kutsal mekanlara ve ibadethanelere büyük önem veriliyor. Gezinizde cami ve türbe gibi dini öneme sahip yerleri ziyaret edecekseniz kurallara saygı göstermeniz ve mekana uygun bir şekilde giyinmeniz isteniyor.
- Otel odasında, kalabalık pazarlarda ve etkinliklerde yanınızda çok fazla nakit para veya değerli eşya bulundurmamalısınız. Para ve eşyalarınızı otel kasasında tutabilirsiniz.
- Saray, müze, tapınak ve nekropol gibi alanlarda fotoğraf çekmek için izin almanız gerekiyor.
- Özbekistan’da musluk suyu içilmiyor, bu nedenle yanınızda şişe içme suyu bulundurabilirsiniz.
- Doğa ve çöl gezilerine katılmayı planlıyorsanız; zehirli yılan, örümcek ve akrep gibi hayvanlara karşı dikkatli olmalısınız.
Ulaşım
Özbekistan şehirleri birbirine gelişmiş kara yolu ağları ile bağlı ve hemen her şehirde modern otobüs terminalleri bulunuyor. Şehirler arası otobüslerin yanı sıra büyük şehirlere iç hat uçuşlarıyla da gitmeniz mümkün. Demir yolu taşımacılığın da yaygın olarak kullanıldığı ülkede özellikle bahar ve kış aylarında muhteşem manzaralar eşliğinde trenle ülkenin pek çok noktasına rahatlıkla gidebilirsiniz.
Taşkent, Buhara ve Semerkant gibi turistik şehirlerde metro kullanımı çok yaygın ve bu şehirler Sovyetler Birliği döneminde inşa edilmiş çarpıcı mimarilere sahip tren istasyonları ile ünlü. Metro, geniş bir rotada hizmet verdiği için hem yerel halk hem de turistler tarafından tercih ediliyor. Otobüsler, minibüsler ve 24 saat hizmet veren taksitlerden de faydalanabileceğiniz Özbekistan şehir içi ulaşımında turistlerin çok sevdiği, şehrin önemli tarihi ve turistik noktalarını gezdiren tur otobüsleri de çok popüler.
Büyük şehirlerde hem havalimanları hem de şehir merkezlerinde bulunan uluslararası araç kiralama firmalarının ofislerinden araba da kiralayabilirsiniz ama özellikle kış aylarında ülkede yolculuk yaparken kar yağışı ve don olaylarına dikkat etmeniz gerekiyor.
Kültür
Yedi bağımsız Türk devletinden biri olan Özbekistan'da halkın %96 gibi büyük bir bölümü Müslüman, %2’si ise Ortodoks Hristiyan Kilisesi’ne bağlı. Ülkede inanç özgürlüğü kutsal kabul edildiği için anayasal hak olarak korunuyor. Ülke genelinde her dini inanca ait ibadethaneler görmek mümkün, ayrıca Şamanizm ve Budizm de azınlıklar arasında yaygın. Özbeklerin etnik kökeni ise Cengiz Han'ın torunu Şiban'ın soyundan gelen çeşitli Türk boylarına uzanıyor ve günümüzde ülke nüfusunun %80’ini Özbekler, %5,5’ini Ruslar ve %5’ini ise Tacikler oluşturuyor.
Binlerce yıllık gelenek, görenek, örf ve adetlerine çok bağlı olan Özbekler, milli bayramlarına ve kutsal günlerine de ayrı bir önem veriyor. Uzun tarihinde İpek Yolu gibi önemli ticaret yollarının geçiş noktasında bulunan ve hem ekonomik hem de kültürel çeşitlilik anlamında zenginleşen Özbekler, kültürel zenginliklerini günümüze kadar korumayı başarmış ender milletlerden. Taşkent, Semerkant ve Buhara gibi tarihi şehirlerde etkileyici tapınaklar, bedestenler, saraylar ve bugün de hala çok aktif olan otantik pazarlarda Özbeklerin zengin kültürünü görebilirsiniz.
Sovyetler Birliği döneminde eğitim ve kültür alanlarında önemli gelişmeler kaydeden Özbekistan'ın en büyük üniversitesi olan Taşkent Üniversitesi, 1920 yılında kuruldu. Ülke genelinde ise 50'ye yakın üniversite var. Orta öğretimin zorunlu olduğu ülke, %99,3 okuryazar oranı ile dünyanın bu alanda en gelişmiş ülkeleri arasında. Antik dönemlerden beri Orta Asya'nın kültürel merkezleri olmuş Buhara ve Semerkant gibi antik şehirlerde onlarca medrese var ve buralarda Orta Asya'nın en büyük bilgin ve alimleri eğitim almış.
Kendilerine has gelenekleri olan Özbekistan'da erkeklerle kadınların el sıkışması hoş karşılanmıyor ve erkeklerin sol elle el sıkışmaları hakaret olarak kabul edilebiliyor. Yöresel mutfağı da hem tarihinden hem de komşu ülkelerin etkisinden dolayı gelişmiş olan Özbekistan’da kuzu ve dana eti tüketimi fazla, ayrıca Türk mutfağına benzer şekilde kebap, pilav ve mantı gibi yemekler de çok seviliyor.
Ekonomi
Pamuk üretimi konusunda Bağımsız Devletler Topluluğu ülkeleri arasında 1. sırada yer alan Özbekistan’ın ekonomisi maden ve doğal zenginliklerin yanı sıra tarım ve hayvancılığa dayanıyor. Pirinç, tütün, sebze ve meyve üretimi yapılan ülkenin kırsal bölgelerdeki çiftliklerde de koyun yetiştiriciliği çok yaygın.
Yer altı zenginlikleri ile bilinen Özbekistan'da doğal gaz, uranyum, altın, petrol, kömür, bakır ve kurşun gibi onlarca rezerv var. Özellikle altın rezervi ve altın işlemeciliği konusunda dünyanın önemli ülkelerinden biri olan Özbekistan, dünyaya petrol ürünlerinin yanı sıra radyoaktif elementler, altın, çinko, pamuk ve tarım ürünleri ihraç ediyor. Türkiye ile özel ticaret anlaşmaları bulunan ülke, aynı zamanda Rusya, Kazakistan, Türkmenistan ve Çin ile en çok ticareti gerçekleştiriyor.
57,92 milyar dolar yıllık gayri safi milli hasılası olan Özbekistan’da kişi başına yıllık milli gelir 7500 dolar, işsizlik oranı ise sadece %1,1 civarında.
Vize Nasıl Alınır?
Diplomatik pasaporta sahip Türk vatandaşları, Özbekistan seyahatlerinde 180 gün içerisinde en fazla 90 gün konaklama koşuluyla vizeden muaf tutuluyor. Diğer pasaport sahibi Türk vatandaşlarının ise Özbekistan İstanbul Konsolosluğu, Özbekistan Ankara Büyükelçiliği ve resmi vize başvuru merkezlerinden şahsen vize başvurusu yapması gerekiyor. Özbekistan ve Türkiye arasında kapıda vize uygulaması olmadığı için seyahatinizden önce mutlaka vize almanız gerek.
Transit vize, ticari vize, turistik vize, aile-arkadaş ziyareti vizesi ve öğrenci vizesi çeşitleri bulunan Özbekistan’da vize için istenen belgeler arasında ise tamamen İngilizce doldurulması gereken vize başvuru formu, 10 yıldan eski olmayan ve en az 6 ay daha geçerliliği bulunan pasaport, 2 adet biyometrik fotoğraf, nüfus cüzdanı fotokopisi, teleks numarası, vize talep dilekçesi, öğrenci belgesi, iş yeri veya çalışma bilgileri, seyahat ve konaklama rezervasyonları gibi evraklar yer alıyor.
Ankara ve İstanbul’un yanı sıra İzmir, Bursa, Gaziantep, Antalya'da da Özbekistan vize başvuru merkezlerine istenen evraklarla başvurarak vize başvurunuzu yapabilirsiniz. Özbekistan vizesi, genellikle 2-3 hafta içinde sonuca bağlanıyor.
Türkiye Temsilcilikleri
T.C. Taşkent Büyükelçiliği
(Konsolosluk ve vize başvuruları, her gün 09:00-12:30 saatleri arasında alınıyor)
Posta adresi: Akademik Yahya Gulyamov Ko'chasi. No:87 Taşkent/Özbekistan
Posta kodu: 100047
E-posta: [email protected]
7/24 hizmet veren Dışişleri Bakanlığı Çağrı Merkezi telefon numarası: +90 312 2922929
Nöbetçi / Acil Durum Telefonu: +998 97 131 42 40 Faks: +(998) 78 113 03 33
Eğitim Müşavirliği
Telefon: +998 78 113 03 41
Faks: +998 71 233 08 33
E-posta: [email protected]
Kültür Tanıtma Müşavirliği
Telefon: +998 78 113 03 39
Faks: +998 71 232 15 17
E-posta: [email protected]