Kırgızistan Ülke Rehberi

Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla 31 Ağustos 1991 günü bağımsızlığını ilan eden Kırgızistan, Orta Asya’da yer alan ve 6,4 milyon nüfuslu bir ülke. Topraklarının %50’sinden fazlası dağlık alanlardan oluşan ülke; Özbekistan, Kazakistan, Tacikistan ve Çin ile sınır komşusu. Doğal güzellikleri ve dağlık yapısından dolayı Orta Asya’nın İsveç’i olarak anılan Kırgızistan, dünyanın en büyük ikinci dağ gölü olan Issık Gölü, 7010 metrelik Tanrı Dağları ve 7439 metrelik Cenğiş Tepesi ile tüm dünyadan doğa severleri, dağcıları ve kampçıları misafir ediyor. Özellikle Issık Gölü; el değmemiş doğal güzelliği, yürüyüş rotaları ve kamp olanaklarıyla ülkenin en turistik noktası konumunda.

970.000 nüfuslu Kırgızistan'ın başkenti Bişkek, hem ülkenin en büyük şehri hem de kültür ve ticaret merkezi. 250.000 nüfuslu Oş ise Kırgızistan’ın 2. büyük şehri ve özellikle tarihi hazineleriyle görülmeye değer bir yer. Sovyetler Birliği döneminden kalan sanayi kuruluşlarının hala aktif olduğu ülkede tarım ve hayvancılığın yanı sıra at üstünde kartallarla yapılan avlar gibi geleneksel etkinlikler de çok yaygın. Bişkek ve Oş, ülkenin en çok ziyaret edilen şehirleri ve zengin gece hayatı alternatiflerinden kaliteli restoran ve otellere kadar turizm konusunda oldukça gelişmişler.

Binlerce yıllık gelenek, örf ve adetlerini günümüze kadar korumaya başarmış Kırgızistan, İpek Yolu'nun kalbinde yer alıyor ve tarihi boyunca Avrupa ile Uzakdoğu arasında seyahat eden ipek ve baharat tüccarlarının önemli duraklarından biri olmuş. Kültürel zenginliği, kırsal bölümlerde hala yaygın olan Orta Asya göçebe kültürü ve mistik atmosferiyle unutulmaz bir macera sunan ülke; Bişkek, Batken, Çuy, Celalabad, Narın, Oş, Talak ve Issık Gölü olarak 8 bölgeye ayrılıyor.

Bölgelere göre soğuk karasal iklim, soğuk çöl iklimi, subarktik iklim ve sıcak nemli karasal iklim özelliklerinin görüldüğü Kırgızistan’ın genelinde ise sert bir karasal iklim hakim. Deniz seviyesinden yüksek ve 7000 metreyi geçen devasa dağlarla çevrili ülkenin topraklarının yarıdan fazlasını dağlar kaplıyor. Kilometrelerce uzanan bozkırlarında sıcak çöl ikliminin etkilerinin de görüldüğü Kırgızistan, özellikle yaz aylarının sıcak çöl rüzgârlarının etkisi altında kalıyor.

Kış aylarında yüksek bölümlerde yoğun kar yağışı ve -20 dereceyi bulan sert soğukların yaşandığı ülkede gündüz ile gece arasındaki sıcaklık farkları da bir hayli yüksek. Yaz aylarında Bişkek ve Oş gibi büyük şehirlerde 35 dereceyi bulan yüksek sıcakların yaşandığı ülkenin doğal ve tarihi güzellikleri gezmek için en güzel dönemler ise ılık ilkbahar ve sonbahar ayları.

Türk Hava Yolları'nın Kırgızistan başkenti Bişkek’teki Manas Uluslararası Havalimanı’na çoğu zaman haftada 10’dan fazla direkt uçuşu bulunuyor. Uçak yolculuğu ülkeye ulaşmanın en kolay şekli ve Türk Hava Yolları'nın yanı sıra Pegasus Hava Yolları, Air Astana, Aeroflot, TAROM, Lufthansa, Fly Dubai, LOT ve Air Serbia gibi büyük havayollarıyla da Ankara, İzmir ve Antalya'dan aktarmalı olarak Bişkek’in yanı sıra Oş gibi diğer büyük şehirlere de rahatça gidebilirsiniz.

İstanbul ile Bişkek arası uçak yolculuğu yaklaşık 4 saat 55 dakika sürüyor. Manas Uluslararası Havalimanı'ndan şehir merkezi ise 25 kilometre uzaklıkta ve havalimanından 24 saat hizmet veren taksiler, otobüsler, troleybüsler ve transfer servisleri ile yaklaşık 30 dakikalık bir yolculukla Bişkek merkezine geçebilirsiniz.

Ülkenin başkenti ve 1 milyona yakın nüfusuyla en yoğun şehri olan Bişkek, eğlence ve gece hayatının en canlı olduğu yer. Ülke genelinde yayla ve göçebe kültürü hakim olduğu için yerel halk, özellikle yaz aylarında yaylalarda düzenlenen şenliklerde veya festivallerde at yarışları, cirit ve kartallarla avcılık gibi çeşitli geleneksel etkinliklerle eğlenmeyi seviyor.

Bişkek ve Oş şehirleri ise binlerce üniversite öğrencisi ve ülkeyi ziyaret eden turistlerden dolayı gelişmiş eğlence olanaklarına sahip. Ülkenin eğlence merkezi olan Bişkek'te canlı müzik diyebileceğiniz onlarca bar, partilerin düzenlendiği gece kulüpleri, kaliteli kafeler ve restoranlar bulmanız mümkün. Bişkek’in en popüler eğlence mekanlar arasında ise Metro Pu, Centre Pub, Times Bar, Oculus Bar, Bar 12 ve Bar 111 sayılabilir.

Kırgız kadınları gece hayatını ve eğlenmeyi çok seviyor ve kadın kadına gece dışarı çıkma alışkanlığı çok yaygın. Çoğu gece kulübü ve bar, iş çıkışında arkadaşlarıyla eğlenen Kırgız kadınlarla dolu. Orta Asya'nın ünlü yerel içkisi kımızın çok sevildiği Kırgızistan'da alkol tüketimi de oldukça yüksek.

Kırgızistan'da turistlerin en çok ziyaret ettiği şehirlerden olan Bişkek'te kilometrelerce uzanan alışveriş caddeleri, geleneksel semt pazarları ve büyük alışveriş merkezleri bulabilirsiniz. El yapımı zanaat ürünleri ve yöresel lezzetlerin çok satıldığı ülkede geleneksel Kırgız kıyafetleri, kalpaklar, yöresel motiflerle süslenmiş el yapımı halılar ve kilimler de yabancı turistlerin çok ilgisini çekiyor. Bişkek’te Manas Caddesi, Oş şehrinde ise Bayalinova Caddesi ve Jayma Pazarı, alışveriş yapmak için en çok tercih edilen yerler arasında.

Kırgızistan’ın hemen her şehrinde kurulan semt pazarlarında da antikalar, el yapımı zanaat ürünleri, onlarca çeşit baharat, kurutulmuş et ve kımız gibi pek çok ürün satın alabilirsiniz. Ülke genelinde dükkanlar sabah saat 09:00 ile 18:00 arası açık ama öğle saat 13:00 ile 14:00 arasında dükkanlar kısa bir süreliğine kapanıyor.

• Nevruz (21 Mart)
• Bişkek Caz Festivali (Nisan)
• Ortodoks Paskalyası (Nisan) 
• Kuturgan Fest (Mayıs)
• Kırgızistan Bisiklet Yarışı (Mayıs)
• Yemek Festivali (Temmuz)
• Ulusal At Festivali (Temmuz)
• Kyzyl-Oi At Oyunları Festivali (Temmuz)
• Song Köl Festivali (Temmuz)
• Kırgız Gelenekleri Festivali (Temmuz)
• Bokonbayevo Kartallarla Av Festivali (Ağustos)
• Yırtıcı Kuş Festivali (Ağustos)
• Kırgız Kochu Festivali (Ağustos)
• Burkut Festivali (Ağustos)
• Dünya Göçebe Oyunları (Temmuz, Ağustos)
• Bisiklet Yarışı (Mayıs)

Fuarlar

• MedExpo Uluslararası İhtisas Fuarı (Mart, Bişkek)
• Uluslararası İhtisas Enerji ve Aydınlatma Fuarı (Nisan, Bişkek)
• Uluslararası Kırgızistan İnşaat Fuarı (Nisan, Bişkek)
• Uluslararası Otel ve Restoran İşletmeciliği İhtisas Fuarı (Nisan, Bişkek)
• Uluslararası İhtisas Güzellik ve Sağlık Fuarı (Eylül, Bişkek)
• Uluslararası İhtisas Yiyecek ve İçecek Fuarı (Eylül, Bişkek)
• Gıda Endüstrisi için Uluslararası İhtisas Ekipman Fuarı (Eylül, Bişkek)

1 Ocak Yılbaşı

3 Mart Devlet Bayrağı Günü

5 Mart Ak Kalpak Günü

8 Mart Dünya Kadınlar Günü

21 Mart Nevruz.

1 Mayıs İşçi Bayramı

5 Mayıs Anayasa Günü

9 Mayıs Zafer Bayramı

31 Ağustos Bağımsızlık Günü

Ramazan Bayramı (Tarihleri değişiyor)

Kurban Bayramı (Tarihleri değişiyor)

- Kırgızistan’da çoğu iş yeri ve mağaza, pazar günü açık ama hafta içi günlerinde öğle 13:00 ile 14:00 saatleri arasında kapalı. Alışverişte çoğunlukla Kırgız para birimi som kullanılıyor, dolar veya euro ise sadece büyük mağaza ve alışveriş merkezlerinde kabul ediliyor.

- Ülke genelinde taksiler oldukça ekonomik ve uzun yolculuklar için taksicilerle pazarlık yapabilirsiniz.

- Her şehirde semt pazarları kuruluyor ve bu pazarlarda çok uygun fiyatlarla yöresel yiyeceklerden hediyelik eşyalara kadar pek çok ürün satın alabilirsiniz.

- Kırgızistan geziniz boyunca yanınızca pasaportunuzu ve seyahat rezervasyonlarınızı bulundurmanızı öneririz.

- Kırgızistan’da her mevsim gündüz ve gece arasında ciddi sıcaklık farkları var, ayrıca ülkenin dağlık bölümlerinde kış aylarında yoğun kar yağışları ve don görülüyor. Gezeceğiniz bölgeye göre sıcaklıkları takip etmenizi öneririz.

Önemli telefonlar

Polis: 102

Ambulans: 103

Kırgızistan şehirleri arasında ulaşım çoğunlukla otobüsleri ve minibüsler ile sağlanıyor. Ülkenin hemen her şehrine otobüsler ve minibüslerle ulaşmanız mümkün ama Kırgızistan topraklarının %50'sinden fazlası dağlık alanlardan oluştuğu için otobüs yolculukları oldukça zorlu ve yorucu.

Kırsal kesimlerde atların hala yoğun olarak kullanıldığı ülkede Bişkek ve Oş gibi büyük şehirlerde ise ulaşım oldukça gelişmiş durumda. Büyük Kırgız şehirlerinde otobüs, minibüs dolmuşlar, troleybüsler ve Sovyetler Birliği döneminden beri kullanılan rotalı taksiler olan marşrutkalar ulaşım hizmeti veriyor. Toplu taşıma araçları genellikle sabah 06:00'dan gece geç saatlerine kadar çalışıyor. Toplu taşıma hizmetleri ucuz olduğu için hem halk hem de öğrenciler tarafından yoğun olarak tercih ediliyor ve araçlarda ulaşım kartları yerine nakit para kabul ediliyor.

Bişkek ve Oş gibi büyük şehirlerde merkezi caddeler, otogarlar ve havalimanlarında 7 gün 24 saat hizmet veren taksilerden de faydalanabilirsiniz. Kırgızistan’da taksiler oldukça ekonomik fiyatlı ve uzun mesafeli yolculular için taksicilerle pazarlık edebilirsiniz.

Sovyetler Birliği döneminde yerleşik hayata geçen Kırgızlar, yüzlerce yıl boyunca sürdürdükleri göçebe yaşam tarzını günümüzde kırsal bölgelerde hala korumaya devam ediyor. Örf, adet ve geleneklerinden kopmayan Kırgızlar arasında özellikle yaz aylarında yaylalara çıkmak ve boz-üy adı verilen geleneksel Kırgız çadırlarında yaşamak hala çok önemli bir yaşam biçimi.

Günümüzde üç etnik kökenden oluşan Kırgızistan’ın 5 milyonluk nüfusunun %72,6’sını Kırgızlar, %14,4’ünü Özbekler, %6,4’ünü Ruslar, %1,1’ini Dunganlar ve %0,9’unu Uygurlar oluşturuyor. Ülkenin başkenti ve kültürel merkezi 970.000 nüfuslu Bişkek ve 256.000 nüfuslu 2. büyük şehir olan Oş, Kırgızistan’ın kültürel çeşitliliği en rahat gözlemleyebileceğiniz şehirler. En eski Türk halklarından biri olan Kırgızların etnik kökeni ise Tuva Türkleri, Oğuz Türkleri ve Kıpçak Türklerine dayanıyor. Moğol kabileleriyle yapılan evlilikler de Kırgızların etnik yapısını bir miktar değiştirmiş.

Nüfusunun %80’inden fazlasını Sünni Müslümanların oluşturduğu Kırgızistan’da Rus Ortodoks Kilisesi’ne bağlı nüfus oranı ise %17 civarında, ayrıca ülkede Şamanizm, Budizm ve Ateizm de yaygın. Altay dilleri içinde yer alan Kırgızca’nın resmi dil olduğu ülke, Sovyetler Birliği döneminde eğitim alanında oldukça gelişti. Günümüzde de 60’a yakın üniversite bulunan ülkede 10’dan fazla da enstitü hizmet veriyor.

Orta Asya Türk geleneklerini ve yaşam tarzını günümüze kadar korumayı başarmış ender milletlerden olan Kırgızlarda beşik kertmesi, başlık parası ve kız kaçırma gibi örf ve adetler hala oldukça yaygın. Atlara çok değer verilen ülkede bozkırlarda kartallarla çıkılan avlar da çok seviliyor. Geleneksel Ak Kalpak isimli Kırgız şapkalarının hala kullanıldığı ülkede göçeme yaşam tarzının bir parçası olarak hayvancılık da büyük bir öneme sahip. Özellikle Tanrı Dağları’ndan uçsuz bucaksız ovaları göçebe kabile ve aşiretlere ev sahipliği yapıyor.

Misafirlerine çok değer veren Kırgızlarda ataerkil ve hiyerarşik bir aile yapısı var. Yaşlılara, hamilelere ve annelere büyük saygı gösterilen Kırgız toplumunda genellikle üç nesil aynı evde yaşıyor. Kabileler, aşiretler ve klanların da toplum yapısının şekillenmesinde önemli bir etkisi var.

Koyun eti ve sebze ağırlıklı bir mutfağa sahip olan Kırgızlarda yayla yemekleri de çok seviliyor. Binlerce yıllık yöresel yemeklerin yanı sıra komşu ülkeler Rusya, Çin ve Özbekistan'ın mutfaklarının etkilerini de görebileceğiniz Kırgız mutfağında et çeşitleri Türklerde olduğu gibi pilavla servis ediliyor. Orta Asya'nın geleneksel içkisi olan kımız da hem büyük şehirlerde hem de kırsal alanlarda çok tüketiliyor.

Çoğunlukla hayvancılık ve tarıma dayalı bir ekonomiye sahip Kırgızistan'da halkın yaklaşık %23’ü uluslararası standartlarda belirlenen yoksulluk sınırının altında yaşamına devam ediyor. Şeker pancarı, tütün ve buğday gibi ürünlerin yetiştirildiği ülkede arıcılık, yarış atı ve tavşan yetiştiriciliği de çok yaygın. Dünyanın en büyük dağ gölü olan Issık Gölü’nün yanı sıra modern kayak merkezleri ile doğa ve kış turizmi konusunda gelişen ülke, tüm dünyadan doğa sporu meraklılarını misafir ediyor.

Sovyetler Birliği döneminde kurulan makine, otomotiv, gıda ve çimento fabrikalarının günümüzde hala aktif olarak çalıştığı ülkede Bişkek ve Oş gibi büyük şehirler; kaliteli üniversiteleri, finans merkezleri ve sanayi kuruluşlarıyla ülkenin en gelişmiş bölgeleri konumunda.

Resmi para birini som olarak ülkede Rus rublesi de pek çok yerde kullanılıyor, dolar veya euro ise sadece büyük mağazalar ve alışveriş merkezlerinde geçerli. Yıllık gayri safi milli hasılası ortalama 8,1 milyar dolar olan ülkede kişi başına düşen milli gelir ise 1270 dolar civarında. Mücevher, tekstil ürünleri ve tarım ürünleri ihraç eden Kırgızistan, çoğunlukla pamuk, makine ve gıda ürünleri ithal ediyor. Türkiye ile önemli ticaret anlaşmaları yapan Kırgızistan’da Türk girişimcilerin tahmini 1 milyar dolar civarında yatırımı bulunuyor, ayrıca Türkiye'yi her yıl 200 bine yakın Kırgız turist ziyaret ediyor.

Türkiye ve Kırgızistan arasında yapılan anlaşma gereğince bordo, gri, yeşil ve siyah pasaport sahibi Türk vatandaşları ülkeye yapılacakları 90 günü aşmayan konaklamalar için vizeden muaf tutuluyor. 90 günü geçen konaklamaları için ise seyahat amacına göre Kırgızistan vizesi alınması gerekiyor. Vizesiz olarak ülkeye girerken istenen evraklar arasında ise en az 6 ay geçerliliği bulunan bir pasaport, konaklama rezervasyonu bilgileri ve seyahat rezervasyon belgeler var.

90 günden fazla Kırgızistan’da kalması geren Türk vatandaşları; turistik vizesi, eğitim ve öğretim vizesi, ticaret vizesi, aile ve arkadaş ziyareti vizesi, dağ turizmi vizesi, transit vize ve uzun süreli vize gibi Kırgızistan vize çeşitlerinden kendilerine en uygun olana başvuruda bulunabilirler.

Kırgızistan Konsolosluğu, diplomatik elçilikler ve resmi vize başvuru merkezlerinden şahsen yapabileceğiniz vizesi işlemleri genellikle 1 hafta içinde sonunca bağlanıyor. Vize için istenen belgeler arasında ise en fazla 10 yıllık ve 6 ay daha geçerliliği bulunan pasaport, varsa eski pasaportların aslı, 1 adet biyometrik fotoğraf, nüfus cüzdanı fotokopisi, seyahat amacını ve finansal durumu belirten dilekçe, vize başvuru formu, ulaşım ve konaklama bilgileri, varsa davetiye, banka hesap dökümü, SSK hizmet dökümü ve maaş bordrosu, iş yeri sahipleri için faaliyet belgesi ve imza sirküleri gibi çeşitli evraklar yer alıyor.

T.C. Bişkek Büyükelçiliği

(Konsolosluk bölümü açılış saatleri 09.00-12.00 arası.)

Posta adresi: Moskva str.89 720040 Bishkek. Kırgız Cumhuriyeti

E-posta: [email protected]

Telefon: +996 312 627201 (santral)

Nöbetçi / Acil Durum Telefonu: +996 990001416

Faks: +996 312 627 288

Kırgız Cumhuriyeti Büyükelçiliği

Adres: Turan Güneş Bulvarı, Galip Erdem Caddesi, No: 25, Yıldız, Oran/Ankara                                                                                Telefon: +90 312 491 35 06

İstanbul Kırgızistan Başkonsolosluğu

Adres: Lamartin Caddesi, Altunay Apt., No: 7, Gümüşsuyu, Taksim/İstanbul                                                                                    Telefon: +90 212 235 67 67

Eğitim Müşavirliği

Adres: T.C. Bişkek Büyükelçiliği Moskovskaya Cad. No: 89 720040 Bişkek / Kırgızistan
Telefon: 00 996 312 627 312/313
E-posta: [email protected]
Web sitesi: http://www.bem.gov.tr/

Kültür Tanıtma Müşavirliği

Adres: T.C. Bişkek Büyükelçiliği, Moskovskaya Cad. No: 89 720040 Bişkek/Kırgızistan
Telefon: 00 996 312 627 310

Ticaret Müşavirliği

Adres: T.C. Bişkek Büyükelçiliği, Moskovskaya Cad. No: 89 720040 Bişkek/Kırgızistan
Telefon: 00 996 312 627 304
Faks: 00 996 627 315
E-posta: [email protected]