Türkmenistan Ülke Rehberi

1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından bağımsızlığını kazanan Türkmenistan, Orta Asya Türk cumhuriyetlerinden biri,. TÜRKSOY'a üye olan ülke, cumhuriyet ile yönetiliyor. Birleşmiş Milletler, IMF gibi birçok uluslararası kuruluşun üyesi olması, Türkmenistan'ın yabancı ülkelere ihracat yaparak gelir elde etmesinin önünü açıyor.

Türkmenistan'ın komşuları arasında İran, Özbekistan, Kazakistan ve Afganistan bulunuyor. Ülkenin batısı ise Hazar Denizi ile çevrili. Türkmenistan'ın büyük bölümünün çölden oluşması, ülkenin akarsu kaynakları bakımından oldukça zayıf olmasına yol açıyor. Sıcaklık yaz aylarında 45 dereceye, kış aylarında ise -25 dereceye dek ulaşabiliyor.

Güvenlik nedeniyle oldukça içe dönük ve kurallı bir ülke olan Türkmenistan'da birçok sosyal medya platformu sansürlü. Yerel halka da yabancı ülkelere seyahat konusunda ciddi kısıtlamalar getirilmiş.

Bu kısıtlamaların asıl amacının ülkede Sovyetler Birliği'nin etkilerini tamamen yok etmek ve ortak bir milli bilinç oluşturmak olduğu söyleniyor. Günümüzde Türkmenler, geleneklerini ve tarihten gelen ilkelerini modern çağ ile harmanlayarak güncel tutuyor. Göçebe bir kültüre sahip olan Türkmenistan'da kültür ve dil açısından bir çeşitlilik ve zenginlik söz konusu.

Türkmenistan'ın güneyinin çöle kurulmuş olması, ülkenin iklim koşullarının da yılın çoğunluğunda elverişsiz olmasına yol açıyor. Özellikle yaz aylarında hava sıcaklıkları oldukça yükselebiliyor. Ayrıca gece ve gündüz arası sıcaklık değişimi oldukça belirgin. Bu durum da kışların oldukça soğuk, yazların da bir hayli sıcak olmasına neden oluyor.

Dolayısıyla Türkmenistan'ı ziyaret etmek için en uygun zaman diliminin ilkbahar ve sonbahar ayları olduğunu söyleyebiliriz.

Türkiye’den Türkmenistan’a ulaşımın en hızlı ve konforlu yolu hava yolu seyahati oluyor. İstanbul Havalimanı ve Sabiha Gökçen Havalimanı’ndan Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat’a direkt uçuşlar bulunuyor. Türk Hava Yolları (THY) ve Türkmenistan Hava Yolları bu hattın başlıca taşıyıcıları. İstanbul-Aşkabat arası uçak yolculuğu yaklaşık 3,5 saat sürüyor.

Alternatif olarak, özellikle Ankara veya İzmir gibi şehirlerden seyahat edenler için, Dubai veya Taşkent aktarmalı uçuşlar tercih edilebilir.

Türkmenistan'ın başkenti olan Aşkabat'ta bar, kafeterya ve restoran gibi birçok yeme-içme ve eğlence merkezi bulunuyor. Ancak İslam kültürünü büyük ölçüde gündelik hayata da yansıtan Türkmenler, çoğunlukla sakin ve sessiz mekânları tercih ediyor.

Turistlerin uymak zorunda olduğu kurallar, gece hayatının geç saatlere dek sürmesine de engel oluyor. Zira Türkmenistan'da turistlerin gece 23.00'dan sonra sokağa çıkması hoş karşılanmıyor. Neredeyse tüm mekânlarda alkol ve sigara tüketiminin yasaklanmış olması da eğlence merkezi çeşitliliğini sınırlıyor.

Türkmenistan, alışveriş olanakları açısından sınırlı bir ülke. Bununla birlikte otantik ve kültürel ürünler açısından oldukça zengin. Modern alışveriş merkezleri ve yerel pazarların bir arada bulunduğu ülkede, özellikle el sanatları ve geleneksel ürünler, alışveriş yapanlar için cazip seçenekler sunuyor.

Türkmenistan’da alışverişin en canlı yapıldığı yerler, yerel pazarlar olarak bilinir. Bu pazarlar sadece alışveriş için değil, aynı zamanda Türkmenistan kültürünü yakından tanımak için de ideal.

Aşgabat’ın Rus Pazarı (Gülistan Pazarı), el sanatları, halılar, takılar ve hediyelik eşyalar açısından oldukça popüler. Tolkuchka Pazarı ise daha büyük ve otantik bir pazar deneyimi için tercih edilebilir. Türkmen kültürüne özgü her türlü ürünü burada bulabilirsiniz.

Türkmen halıları, ülkenin öne çıkan ürünlerinden biri. Dünyanın en kaliteli el dokuma halılarından biri olan Türkmen halılarının her biri geleneksel Türkmen motifleriyle işlenmiş. Türkmen milli kıyafetleri de oldukça ilgi çekici. Özellikle kadınlar için yapılan işlemeli cübbeler ve başörtüleri dikkat çekiyor.

Gümüş ve akik taşlarından yapılan Türkmen takıları ise el işçiliğiyle öne çıkıyor. Bunların yanı sıra Türkmen mutfağına özgü baharatlar ve kurutulmuş meyveler hediyelik olarak tercih edilebilir. Özellikle kurutulmuş kavun dilimleri ve yerel fıstık türleri oldukça popüler.

Ülkenin başkenti olan Aşkabat, her yıl ağustos ayında Altın Asrın Altın Nesilleri isminde bir çocuk festivaline ev sahipliği yapıyor. 21 farklı ülkeden yüzlerce çocuğun katıldığı bu uluslararası festivalde pek çok eğlence ve yarışma düzenleniyor.

Yine Aşkabat'ta nisan ayı, Uluslararası Müzik Festivali'ne sahne oluyor. Türkiye de dahil olmak üzere pek çok ülkenin katılım gösterdiği müzik festivali, büyük bir coşkuyla sürüyor. Ayrıca başkent, 2019 yılında üçüncüsü düzenlenen Uluslararası Tiyatro festivaline de ev sahipliği yaparak her yıl birçok farklı ülkeden tiyatro sanatçısı ve izleyici ağırlıyor.

Ekonomisi hızla gelişen bir ülke olan Türkmenistan'da farklı sektörlere yönelik fuarlar ve iş gezileri de oldukça popüler. Sağlık, enerji, petrokimya, bilgi ve iletişim teknolojileri, yapı ve inşaat gibi birçok sektörden önemli isimler, Aşkabat'ın ev sahipliği yaptığı fuarlarda bir araya geliyor.

Özellikle Türkmenistan'a iş amaçlı seyahat edecek ziyaretçilerin, ülkenin resmî tatil ve özel günlerini göz önünde bulundurarak plan yapması öneriliyor.

• Yeni Yıl (1 Ocak)
• Rus İşgaline Karşı Direnenleri Anma Günü (12 Ocak)
• Bayrak Bayramı (19 Şubat)
• Dünya Kadınlar Günü (8 Mart)
• Milli Bahar Bayramı (Nevruz Bayramı) (21-22 Mart)
• Zafer Bayramı (9 Mayıs)
• Kalkınma, Milli Birlik ve Şiir Günü (Mahtumkulu Bayramı) (18 Mayıs)
• Türkmen Kültürü Çalışanları Günü (27 Haziran)
• Aşkabat Depreminde Ölenleri Anma Günü (6 Ekim)
• Bağımsızlık Bayramı (27-28 Ekim)
• Tarafsızlık Bayramı (12 Aralık)

• Türkmenistan'ı ziyaret eden turistlerin uyması gereken katı kurallar bulunuyor. Ülkenin tamamında, özel ve izinli mülklerin haricinde bulunan bölgelerde sokakta sigara içmek ve alkol tüketmek yasak.
• Turistler için gece 23.00'dan sonra sokağa çıkma yasağı uygulanıyor. Güvenlik kameraları ve cezai yaptırımlar sonucunda azalmış olsa da ülkede hâlen haraç ve rüşvet gibi sorunlar yaşanabiliyor.
• Yaz aylarında sıcaklık 45 dereceye kadar ulaşabiliyor. Bu nedenle özellikle Türkmenistan'ı bu dönemde ziyaret edecek olan turistlerin mutlaka güneş koruyucu ürün ve kıyafetler tercih etmesi tavsiye ediliyor.
• Ülkede tekstil ürünleri, Türkiye'ye kıyasla daha pahalı. Ek olarak, yerel lezzetler hazır gıdalara göre daha yüksek fiyatlara servis ediliyor. Ayrıca ülkedeki esnafın büyük çoğunluğu, pazarlık yapılmasından hoşlanmıyor.

Aşkabat Havalimanı'ndan şehir merkezine ulaşım, otobüsler ile sağlanabiliyor. Yolculuk yaklaşık yarım saat sürüyor ve otobüs seferleri gece 23.00'da son buluyor.

Havalimanından şehir merkezine taksi kullanarak ulaşım sağlamak da mümkün. Taksiler her gün ve her saat hizmet veriyor. Havalimanından şehir merkezine taksiyle yolculuk ortalama 20 dakika sürüyor. Ancak taksilerin gece tarifelerinde ücrette artış yaşanabiliyor. Bu nedenle ziyaretçilerin yolculuğa başlamadan taksi şoförleri ile ücret konusunda anlaşmaları tavsiye ediliyor.

Ülkede şehir içi ulaşım otobüs, minibüs ve taksiler aracılığıyla sağlanıyor. Şehirdeki özel araçların büyük çoğunluğunun taksi olarak da hizmet vermesi ve otoyolların dört şeritli olması, ulaşımın da oldukça uygun fiyatlı olmasına yol açıyor. Ulaşımın ekonomik olmasının bir diğer nedeni ise ülkede petrol ve gazın oldukça ucuz fiyatlar üzerinden satılması. Ayrıca Aşkabat'ta metro hattı bulunmuyor.

Nüfusunun büyük çoğunluğunu göçebe Türkmen halkının oluşturduğu Türkmenistan'da geçmişten gelen spor faaliyetleri ve gelenekler hâlen yaşatılıyor. Atlara ve biniciliğe büyük önem veren Türkmenistan, dünyadaki tek At Bakanlığı'na ev sahipliği yapıyor. Cirit ve yamba gibi eski Türk sporları da ülkede güncelliğini koruyor.

Türkmenler, Yörük kültürünü de dünyada en belirgin şekilde temsil eden halklar arasında başı çekiyor. Geçmişte uzun süre göçebe şekilde yaşayan Türkmen halkı, oldukça çeşitli ve zengin bir kültüre sahip. Dini bayramlara oldukça önem verilen ülkede güvenlik nedeniyle birçok tedbir uygulanıyor.

Türkmenistan'ın ekonomisinin başlıca gelir kaynakları arasında doğalgaz, tarım ve petrol bulunuyor. Doğal gaz rezervi açısından oldukça zengin olan ülke, pamuk üretimi açısından da dünya sıralamasında ilk 10'da yer alıyor.

Günümüzde en hızlı gelişen ekonomilerden birine sahip olan Türkmenistan, birçok ülkeye pamuk ihracatı sağlıyor. Ülkedeki doğalgaz bolluğu, Türkmen halkının da doğalgaz hizmetinden ücretsiz bir şekilde yararlanabilmesine olanak tanıyor.

Umumi (bordo) pasaport sahibi Türk vatandaşlarının Türkmenistan'a giriş yapabilmek için vize alması gerekiyor. Hizmet (yeşil) ve hususi (gri) pasaport sahipleri, bilgilerinin ilgili Türkmen makamlarına bildirilmesi şartıyla vizeden muaf tutuluyor. Diplomatik (siyah) pasaport sahipleri için ise 30 güne kadar konaklama şartıyla vize serbestisi uygulanıyor.

Türkmenistan turistik vize başvurusunun, yolculuk tarihinden en az 1 ay önce yapılması tavsiye ediliyor. Ayrıca turistik vize alan ziyaretçilerin konaklamalarını otelde yapmaları zorunlu. Aksi takdirde para cezası ya da gözaltına alınma gibi yaptırımlar uygulanabiliyor.

Turistik vize alabilmek için ziyaretçilerin mutlaka Türkmenistan Devleti Göçmenlik Servisi'nden davetiye alması ve bu belgenin aslını ya da fotokopisini başvuru belgeleriyle birlikte teslim etmesi gerekiyor. Bu belgenin yanı sıra vize başvuru formunun, 2 adet uygun boyutlarda fotoğrafın ve pasaportun da başvuru dosyasında bulunması isteniyor.

AŞKABAT BÜYÜKELÇİLİĞİ

Adres: Şewçenko köçesi 9, Aşkabat-Türkmenistan

Telefon: + (993 12) 94 00 95, 94 00 80, 37 91 00

Faks: Büyükelçilik: (+ 993 12) 94 19 15

Konsolosluk Şubesi: (+ 993 12) 94 01 18

[email protected]

http://askabat.be.mfa.gov.tr

Görev Bölgesi: Türkmenistan