Şırnak’ta ne yenir?

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan tüm şehirlerin kendine özgü zengin bir yeme içme kültürü bulunuyor. Bu şehirlerden biri olan Şırnak, hem tarih boyunca farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış olmanın avantajıyla hem de komşu şehirlerin etkisiyle çok sayıda geleneksel lezzeti bünyesinde bulunduruyor.

Tandırda pişen lezzetlerin yanında kültürel mirasın parçası olan et ve pilav yemekleri, Şırnak mutfağının temellerini oluşturuyor. Otantik ve doyurucu bir mutfak sunan Şırnak’ta öne çıkan lezzetleri senin için derledik.

Hekeheşandi

Hekeheşandi yöreye özgü lezzetlerin başında geliyor. Lezzet açısından kadınbudu köfteye benzetilen bu geleneksel yemek, “hekeheşandi köftesi” olarak da biliniyor. Bölgede yaşayanlar tarafından sıklıkla tüketilen bu lezzeti kesinlikle denenmesi gereken tatlar listene almanı öneriyoruz.

Yağsız şekilde pişirilen pilav ve kıymanın bir araya getirilmesiyle oluşan bu eşsiz lezzet, şehrin vazgeçilmez kültürel tatları arasında kendine yer buluyor. Hekeheşandi, köfte şekline getirildikten sonra yumurtayla bulanarak yağda kızartılarak servis ediliyor. Yöresel lezzetler arasında yer alıyor olması nedeniyle Şırnak halkı tarafından en sık tüketilen yemekler arasında yer alıyor.

Kutlık

Eğer kırmızı etle aran iyiyse Şırnak gezisi senin için tam anlamıyla bir lezzet şölenine dönüşecek. Bölgenin yöresel yemekleri arasında yer alan kutlık, Mardin ve Hakkâri gibi komşu şehirlerde de epey yaygın. Tarihi çok eski olan bu yemek, şehrin kırsal bölgelerinde yaşayan yerel halk tarafından sıklıkla tüketiliyor. Şırnak’ın en eski yemekleri arasında yer alan kutlık, görüntü olarak içli köfteyi andırıyor.

Yemeğin yapımında genellikle kuzu eti tercih ediliyor. Etin çeşitli baharatlarla marine edilmesinin ardından bölgeye özgü yeşilliklerle bir araya getiriliyor. Son olarak bulgur haşlanıyor ve geniş bir tepsi içinde çiğ köfte gibi yoğurularak hamur kıvamına getiriliyor. Hamur kıvamına getirilen bulgura elle şekil verildikten sonra içine baharatlarla marine edilmiş et karışımı dolduruluyor ve pişirilerek servis ediliyor. Şırnak’ta kutlık yemek için şu mekânlara öncelik verebilirsin;

1. Sinan 2 Lokantası

Konum Linki

2. Sağlık Saç Tava

Konum Linki

Fıreydin

Şırnak yöresel lezzetleri arasında yer alan bir diğer tat ise fıreydin tatlısı. Yapımı oldukça kolay olan ve az malzemeyle hazırlanan bu tatlı, bölge halkının favorilerinden. İnce dövülmüş ceviz ve şeker, homojen bir şekilde karıştırılarak özenle açılmış saç ekmeği yufkasının içine serpiştiriliyor. Yufka yuvarlanarak kıvrıldıktan sonra uçları birleştirilerek simit şekline getiriliyor. Hazırlanan fıreydin, kızgın yağda kızartılıyor.

Fıreydin tatlısına esas güzelliğini ve yöreselliğini katan ise son olarak şerbetle beraber üzerinde gezdirilen şıra. Bölgenin eşsiz kültürel lezzetleri arasında yer alan şırayı sadece fıreydin yerken değil, ayrıca da deneyimlemeni öneririm.

Perde pilavı

Adını farklı yörelerde de sıklıkla duyduğunu düşündüğüm perde pilavı, şehrin en bilinen ve en sevilen yöresel lezzetleri arasında yer alıyor. Özellikle beyaz etle aran iyiyse içinde tavuk bulunan bu pilav, seveceğin tatlar arasında yer alacak. Perde pilavı haşlanmış tavuk ve pilavın bir araya gelmesiyle oluşuyor. Burada aklına standart bir tavuklu pilav gelmesin. Tavuk ve pilav, ilk aşamada tam olarak pişirilmiyor. Pişirme işleminin ikinci aşamasına geçmeden önce çeşitli baharatlar ve bademle birlikte marine ediliyor.

Perde pilavı yemeğine esas lezzetini katansa tencerenin dip kısmına yayılan hamur. Sadece yağ ve yumurtayla yoğrularak hazırlanan hamur, tencerenin dibine ince bir şekilde yayılıyor. Bu arada hamurdan önce alt kısma bademler diziliyor. Hamurun içinde hazırlanan tavuk ve pilav karışımı eklendikten sonra üst kısmı yine benzer şekilde yumurta ve yağla hazırlanmış hamurla kapatılıyor. Hamur kızarana kadar fırında bekletilen perde pilavı piştikten sonra sana tadı damağında kalacak bir yemek deneyimi sunacak! Perde pilavını tatmak adına şu mekâna yönelebilirsin;

1. Sinan 2 Lokantası

Konum Linki

Serbidev

“Şırnak’ın en meşhur lezzetleri” gibi listelerde her daim kendine yer bulan serbidev, yörenin en çok tüketilen yemekleri arasında. Serbidev yemeği ile hem şehir merkezinde hem de Şırnak’ın köylerinde sıkça karşılaşabilirsin. Yemek, bölgeye özgü olan ve “yarma” ismi verilen, kabuğu ayrılmış buğdayla hazırlanıyor.

Tuz ve suyla haşlanan yarma, daha sonrasında büyükçe bir tepsi içine dökülüyor. Ardından yöreye özgü bir diğer lezzet olan “kurut” ya da bölgede bilinen adıyla “keşk-çortan” içine yavaş yavaş su eklenerek koyu ama sıvı bir kıvama gelmesi sağlanıyor. Keşk-çortan, diğer bölgelerde “keş” ya da “çökelek” adıyla da biliniyor.

Tepsiye dökülen yarmanın ortası havuz şeklinde açıldıktan sonra üzerine sıvı ve koyu bir kıvama gelene kadar kurut dökülüyor. Tavada turuncu bir renk alana kadar kızdırılan tereyağı, yemeğin üstüne gezdirilerek servise sunuluyor. Serbidev yemeği hem kültürel hem de çok lezzetli bir yemek olması nedeniyle Şırnak’a gittiğinde muhakkak denemen gereken yemekler arasında yer alıyor diyebiliriz.

Kipe

Eğer sakatatla aram iyi diyorsan şehri ziyaret ettiğinde muhakkak kipe yemeğini denemeni tavsiye ederiz. Koyun bağırsağının içi doldurularak hazırlanan bu yemek, düğünlerde ve çeşitli kutlamalarda sıklıkla servis ediliyor.

Yemek hazırlanmadan önce koyun bağırsağının bol sirkeli suda iyice steril hale getiriliyor. Ardından bulgur, kıyma ve çeşitli baharatlar yoğurularak bağırsağın içine dolduruluyor. Hazırlanan kipe, kaynar su içinde haşlanarak servis ediliyor. Kipe, genellikle Şırnak’ın Cizre ilçesinde daha popüler. Bu nedenle Cizre sokaklarını keşfederken geleneksel lezzetleri menülerine yansıtan restoranlara öncelik verebilirsin.

Suryaz

Şırnak mutfağı denilince aklına sadece et yemekleri gelmesin. Aynı zamanda bölgenin doğal dokusunda özenle yetiştirilen bitkiler de yemeklerde çok defa kullanılıyor. Suryaz isimli geleneksel yemek de bunlardan sadece bir tanesi.

Bölgede yetişen özel bir bitki olan suryaz, Şırnak halkının sofralarında ve merkezdeki lokantalarda kendine yer buluyor. Tabii yine de içine hangi tarifle yapılırsa yapılsın, muhakkak kırmızı et ekleniyor. Suryaz sebzesi öncelikle suda kaynatılıyor. Daha sonra suyu süzülen sebzeler, soğan eşliğinde kızgın yağda güzelce kızartılıyor. Bu aşamaların ardından içine kavurma eklenerek servise sunuluyor.

Devin

Devin yemeği, görece az malzemeyle yapılan bir yemek olmasından dolayı epeyce benimseniyor. Aynı zamanda hafif bir lezzet de sunan devini, şehri ziyaretin sırasında mutlaka denemelisin. Her daim evlerde bulunabilecek yoğurt, su ve buğdayın bir araya gelmesi sayesinde ortaya çıkan devin, listemizin aynı zamanda en pratik lezzetlerinden biri.

İlk olarak yoğurt bir miktar suyla birlikte karıştırılarak ayran haline getiriliyor. Ardından bir tencereye su koyuluyor ve su kaynamaya başlayınca hazırlanan ayran, suya eklenerek karıştırılıyor. Su ve ayran, bir süre karıştırıldıktan sonra içine öğütülmüş haldeki buğday ekleniyor. Pişene kadar karıştırıldıktan sonra sıcak şekilde servise sunuluyor. Gezi turunu soğuk havalarda gerçekleştirdiysen ve içini ısıtacak bir tat arıyorsan devin tam olarak aradığın seçenek diyebiliriz.

Şımşıpe

Şımşıpe, dolma yemeğini sevenlerin kolayca benimseyeceği bir lezzet. Bölgenin bu geleneksel yemeği, standart dolmanın aksine genellikle pancar yaprağı kullanılarak yapılıyor. Pancar yaprağı kullanılmadığında patlıcan, kabak, domates ve asma yapraklarının içini kıyma ve pirinç karışımıyla doldurularak pişiriliyor.

Bilhassa akşam yemeklerinde Şırnak halkının vazgeçilmezleri arasında yer alan şımşıpe, aynı zamanda “Türk Patent ve Marka Kurumu” tarafından bölgenin patentli yemeği olarak belirlenmiş. Lezzeti tescillenmiş olan bu harika yemeği Şırnak’ta geleneksel tatlara yer veren lokantalarda rahatça bulabilirsin. Şımşıpeyi tatmak adına şu mekanlara yönelmen mümkün;

1. İnci Restoran

Konum Linki

2. Sinan 2 Lokantası

Konum Linki

Bırınzer

Şırnak her ne kadar et yemekleriyle meşhur olsa da birbirinden güzel yöresel tatlılara da ev sahipliği yapıyor. Dolayısıyla bölgeyi ziyarete gelmişken tatlı yemeden ayrılman büyük bir hata olur. Şehrin en meşhur tatlıları arasında ise bırınzer tatlısını sıralamak mümkün.

Herkes tarafından bilinen zerde tatlısına oldukça benzeyen bırınzer, şehri ziyarete geldiğinde özellikle ana yemek sonrasında deneyimlemen gereken lezzetler arasında yer alıyor. Hafif ve sade bir yapıya sahip olması nedeniyle yemek sonrası servis edilen bu popüler lezzet, şehir merkezindeki pek çok pastanede kendine yer buluyor. Aynı zamanda kış aylarında evlerde de sıklıkla hazırlanıyor.

Pirinç, su ve şekerin birleşimiyle oluşan bırınzer tatlısı, ilgi uyandıran turuncu rengiyle dikkat çekiyor. Turuncu rengini zerdeçal ve içeriğine eklenen tarçın veriyor. Bırınzer tatlısını keşfetmek için şu mekânlara yönelebilirsin;

1. Yıldız Saray Pastanesi

Konum Linki

2. Hamaloğlu Kafe

Konum Linki

Meyre

Meyre ya da bilinen diğer adıyla mehir, aslında çevre şehirlerde de yaygın olan bir çeşit çorba. Meyre, özellikle Şırnak turunu yaz aylarında yapmayı planlıyorsan yorucu geçen gezinin ardından serinlemek için mutlaka deneyimlemen gereken lezzetler arasında yer alıyor.

Meyrenin içinde pancar yaprakları, dövme buğday, yumurta ve ayran bulunuyor. Farklı şehirlerde içine kabak da konulabiliyor. Daha sade tariflerde ise yalnızca buğday ve ayrandan yararlanılıyor. Neticede meyrenin soğuk tüketilen bir ayran çorbası olduğunu söyleyebiliriz. Kavurucu yaz günlerinde, ana yemeğin hemen ardından bir tas meyre içmeyi ihmal etmemelisin.

Kadge dıfse

Listemizin son sırasında yine Şırnak ile özdeşleşmiş harika bir tatlı bulunuyor. Pekmezle hazırlanan bu tatlı, hem yerli turistler hem de yöre halkı tarafından severek tüketiliyor. Kepekli un ve az miktarda pekmez eklenerek yoğurulan hamurun içine ezilmiş incir, öğütülmüş ceviz ve çekirdeksiz üzüm ekleniyor. Daha sonrasında pekmez ve şekerle hazırlanan şerbetin içine hazırlanan hamurlar atılarak kaynayana kadar pişiriliyor. Ortaya ise tam anlamıyla bir lezzet bombası çıkıyor. Soğuduktan sonra servis edilen kadge dıfse tatlısı, doğal pekmez tadıyla damağında unutamayacağın bir deneyim sunuyor. Kadge dısfe yemek için şu mekâna yönelebilirsin;

1. Yıldız Saray Pastanesi

Konum Linki

Mamılhelva

Şehrin en popüler ilçesi Cizre turistik mekanların yanında yöresel tatlıları ve yemekleriyle de dikkat çekiyor. Bu nedenle Şırnak’taki pek çok yöresel lezzetin kökeni, bizi Cizre ilçesine götürüyor. Cizre’den komşu şehirlere yayılmış olan geleneksel tatlılardan biri de mamılhelva. Buranın kendine has tatlıları arasında yer alan bu kurabiye çeşidini başarılı bir şekilde yapmak gerçekten de büyük bir ustalık istiyor. Mamılhelva sadece badem, şeker ve yumurta akıyla hazırlanıyor.

Çiğ bademler suda bekletilip ardından kabukları soyularak rondo yardımıyla toz formuna ulaştırılıyor. Sonrasında ise yumurta akı ve şekerle hamur kıvamına getiriliyor. Fırınlandıktan sonra servis edilen bu tatlı çeşidi, genelde düğünlerde ve çeşitli davetlerde sunuluyor.

Mahmılatık

Mahmılatık, en az adı kadar ilginç bir lezzet vadediyor. Şırnak gezin sırasında gittiğin restoranlarda kolaylıkla karşılaşacağın bu lezzet, turşuya benzer tadıyla dikkat çekiyor. Ayrıca yemeklerin yanında tüketilen popüler meze çeşitleri arasında yer alıyor. Yapımı oldukça zahmetli olan mahmılatık, yöresel tekniklerle hazırlanıyor. Bu nedenle Şırnak içinde çok farklı tarifleri ile karşılaşmak mümkün. 

İlk olarak bir çömlek küp içine ince bulgur dolduruluyor. Daha sonrasında bir tencerede kaynatılan şalgam önce süzülüyor ve ardından ince bulgur üzerine ekleniyor. Şalgam ve ince bulgurun üzerine daha önceden hazırlanmış olan mayalı hamur da ekleniyor. Son aşamadaysa çömlek küpün üzeri çamurla kapatılıyor.

Mahmılatık hazırlanırken esas püf nokta bekleme süresinde. Çömlek küp güneş görmeyen bir yerde 40 gün bekletiliyor. 40 gün bekleyişin ardından sofralarda yerini alan bu efsane lezzet, damaklarda yer ediniyor. Mahmılatık yemek için şu mekâna yönelebilirsin;

1. Çamlıca Et Lokantası

Konum Linki

Şırnak’ta mutlaka görmen gereken yerler için Şırnak’ta gezilecek yerler yazımızı inceleyebilirsin.