İspanyol mutfağı | İspanyol yemek kültürü ve popüler yemekleri

Tapaslarıyla, San Sebastian Cheesecake’iyle ya da deniz ürünleriyle hazırlanmış meşhur tava yemeği Paella’sıyla öne çıkan İspanya mutfağını ve İspanyolların yemek kültürünü daha yakından tanımak ister misin?

Bugün hazırladığım içerikte İspanya’nın en lezzetli ve popüler yemeklerine yer verdim. Eğer yolun İspanya’ya düşerse ve bu listede yer verdiğim yemekleri ya da tatlıları tadarsan seyahatin senin için daha unutulmaz hale gelecek.

Hazırsan yemekleri tek tek mercek altına almadan önce mutfakla ilgili genel bilgilere bir göz atalım.

İspanyol mutfağı hakkında önemli bilgiler

İspanya konumu itibarıyla Avrupa ve Afrika kıtalarının geçiş noktasında konumlanmış bir ülke. Hem farklı kıtaların kesişim noktasında bulunması hem ülkenin farklı bölgelerinde farklı ürünlerle yapılan yemeklerin popüler olması hem de geçmişte farklı kültürlere ev sahipliği yapması sayesinde ülke mutfağının çok geniş olduğunu söylemem mümkün. Örneğin ülkenin Akdeniz ikliminin etkisi altındaki bölgelerinde incir ve zeytin gibi ürünlerle hazırlanmış yemekler meşhurken iç kısımlarda deniz ürünleriyle hazırlanan yemekler popüler.

Ülkenin her bölgesinin kendine has bir mutfak kültürü var. Yani İspanya mutfağı Endülüs, Galiçya, Kanarya, Kastilya, Bask, Katalonya, Valensiya ve Mayorka mutfaklarının toplamı aslında.

İspanyol yemek kültürü hakkında birkaç bilgi

• Ülkenin yemek kültürü Akdeniz tarzı beslenmeyi en iyi şekilde yansıtan özellikte. Yani İspanyollar sık sık azar azar yemeyi tercih ediyor.
• İspanyollar genelde hızlıca kahvaltı yapıyorlar. Öğlen yemekleri ise 2 saat kadar sürüyor. Akşam yemeğini de genellikle 20.00-21.00 saatleri arasında tüketiyorlar.
• Tüm ülke genelinde sandviç yeme alışkanlığı yok denecek kadar az.
• Güne daha dinç bir şekilde başlamak için kahvelerine birkaç damla alkol eklemek İspanyolların popüler alışkanlıklarından biri.
• Acıktıkları anlarda dünya mutfağına en önemli katkıları olan meze çeşidi tapası yiyorlar. Akşam yemeklerinden önce acıktıklarındaysa çay ve bisküvi tüketiyorlar.

Ülkede oturmuş yemek kültüründen bahsettikten sonra şimdi sıra içeriğimizin en eğlenceli kısmında. Yani İspanya yemeklerinin en popülerleriyle tanışacağız.

Popüler İspanyol yemekleri

İspanyol mutfağıyla kaynaşmaya tabii ki de Tapas ile başlayacağız.

1-Tapas

Aslında bir yemekten çok kendine ait bir kültür olarak tanımlayabileceğim Tapas’ı Türk mutfağından bir yiyeceğe benzetecek olsam bu kanepe olurdu. Tapas, ince dilimlenmiş ekmeklerin üzerine İspanyol pastırması, domates sos, hamsi kızartması, çeşitli sebzeler, mezeler ve peynirler başta olmak üzere farklı farklı ürünlerin eklenmesiyle hazırlanıyor. O kadar çok çeşidi var ki, çeşit çeşit Tapaslar masaya konduğunda oldukça iştah açıcı bir görüntü oluşturuyor. Başta da belirttiğim gibi Tapas kendine has bir kültür de aslında. Çünkü İspanyollar lezzetli Tapas çeşitlerini yiyip bira içmek için toplanıyorlar. Endülüs mutfağına özgü bir yemek olmasıyla öne çıkan Tapas, kısaca eşsiz mezelerin ya da kaliteli malzemelerin ekmek üzerinde ya da yalın halde servis edilmesiyle hazırlanan ve uğruna insanların bir araya geldiği bir lezzet. Malaga uçak bileti alarak en lezzetli Tapasları tadabilirsin.

2-Paella

İlk bakışta etli, tavuklu, deniz ürünlü ya da sebzeli pilav olarak yorumlanabilecek Paella, aslında bu tanımdan çok daha fazlası. Eşsiz İspanyol deniz ürünlerinin, tavuğun ya da lezzetli etlerin sebze çeşitleri ve pirinçle uyumunu ortaya çıkaran Paella’nın en özel tarafı pişirilme tekniği. Paella tavası olarak bilinen özel bir tavada pişirilen bu lezzetli yemeğin bilinçli olarak dibi tutturuluyor. Bu da yemeğin dibinin çıtır çıtır olmasını sağlıyor. Yemeğin tek özelliği dibinin tutturulması da değil tabii ki. Paella’nın en özel yanlarından biri de içine konan safran. Kilosu 50.000 TL’yi bulan safran Paella’ya oldukça lezzetli bir aroma veriyor. Bu da lezzetli pilavın İspanyol mutfağının öncü lezzetlerinden biri olmasını sağlıyor. Paella’yı yerinde tatmak istersen tek ihtiyacın bir Barcelona uçak bileti.

3-Tortilla

Bilmeyen kişiler için bahsettiğim yemekleri bizdeki yemeklere benzeterek anlatmaya devam etmem gerekirse Tortilla aslında evlerimizde sıklıkla yaptığımız yumurtalı patatesin bir benzeri. Tabii onlar bu yemeği kat kat patates, soğan ve yumurta ile yapıyor ve en önemli ayrımı da şu ki Tortilla soğuk şekilde tüketiliyor. Bir de bu yemeğin iki tarafı da pişiriliyor. Tortilla genelde İspanyol domuz pastırması jamon ve lezzetli İspanyol peynirleriyle servis ediliyor. Eğer İspanya gezinde bir restoranda Tortilla yiyeceksen ve soğuk yumurta yemekten hoşlanmıyorsan yemeğini sıcak yemek istediğini belirtmelisin.

4-Gazpacho

Her ne kadar şimdiye dek yemekleri mutfağımızdaki benzerleriyle eşleştirerek ilerlemeye çalışsam da Gazpacho’yu ülkemiz yemeklerinden biriyle tam olarak benzetmem mümkün değil. Sadece bol domatesli bir çorba çeşidi olduğu için bizdeki sulu domates salatası Bostana’ya benzetebilirim. Tabii ki Gazpacho aslında bir salata değil, bir çorba. Hem de taze domatesli, sarımsaklı, soğanlı ve kırmızı biberli bir çorba. Bademli versiyonu da bulunan yemek Endülüs bölgesine ait olsa da zamanla tüm ülkenin favorilerinden birine dönüşmüş. Hatta ülke için o kadar popüler bir yemek ki, Gazpacho’yu süper marketlerden kolayca temin etmek mümkün. Harareti kesen ferahlığıyla öne çıkan çorbayı ilk kez deneyeceksen hazır satın almaktansa taze yapılmış bir halini deneyimlemeni öneririm.

5-Arroz con Leche

Arroz con Leche’yi ülkemizdeki bir tatlı ile eşleştirmeden ve tarifinden bahsetmeden önce bu tarifin Meksikalılar ve İspanyollar arasında paylaşılamadığından bahsetmem gerek. Yani internette arama yaparken Arroz con Leche’ye “Meksika sütlacı” olarak da denk gelmen mümkün. Her ne kadar paylaşılamayan bir lezzet olsa da ben bu lezzetli tatlıdan İspanyol yemekleri listemde bahsetmek istedim. Değindiğim gibi Arroz con Leche bizdeki sütlacın neredeyse aynısı. Farklı olarak bu tarifte tarçın yalnızca sütlacın yüzüne serpilmiyor. Pişirirken muhallebiye de tarçın ekleniyor. Aynı zamanda bazı Arroz con Leche tariflerinde süt ve krema birlikte kullanılıyor. Sütlaç ile İspanyol tatlısı arasındaki farklar bundan ibaret. Yani İspanya’ya yolun düşerse ve Arroz con Leche deneyimlersen bu tatlıya kesinlikle yabancılık çekmeyeceksin. :)

6-Patatas Bravas

Baştan söyleyeyim, Patatas Bravas aslında bir tapas çeşidi. Fakat o kadar lezzetli ki, listemde kendine ait bir maddeyi hak ediyor. İsminden de anlaşılacağı gibi patatesle hazırlanan bu yemek acı sosla ya da İspanya ve Fransa’da meşhur olan bol sarımsaklı sos Aioli ile servis ediliyor. Yemek patateslerin küp küp kesilip önce yarı sıcak yağda kızartılmasıyla sonra da kaynar yağda kızartılmasıyla hazırlanıyor. Kavrulan soğan ve sarımsağa acı biber ve domates eklenmesiyle de yemeğin sosu hazır hale geliyor.

7-Churros

Görüntü olarak bizdeki tulumba tatlısına benzeyen Churros, şerbetsiz servis edilmesiyle ve daha çıtır olmasıyla tamamen kendine özgü bir lezzet. Churros hazırlamak için ekler hamuruna benzeyen bir hamur yapılıyor ve özel bir aparatla tırtıklı olacak şekilde dökülerek yağda kızartılıyor. Sonrasında yağdan alınan Churroslar tercihe göre yalnızca şekere ya da şeker-tarçın karışımına bulanıyor. Şekerli tarçınlı tatlılar karamel sos, acılı çikolata sos gibi farklı soslarla servis ediliyor. Çıtır çıtır lezzetli bu tatlıyı artık ülkemizde de bulman mümkün. Hatta orijinal tarifin videolarını izleyerek evde kendi mutfağında da yapabilirsin. Bu arada eklememde de fayda var. Churros Orta Amerika’da da çok popüler bir tatlı. Tıpkı Arroz con Leche’deki gibi Meksikalılar da bu yemeğin kendilerine ait olduğunu söylüyor. Söz konusu durumda İspanya’nın ülkeler arasında bir geçiş konumunda yer almasının etkisi büyük.

8-Crema Catalana

İsminden de anlaşılacağı gibi Katalonya bölgesine özgü bir tatlı olan Crema Catalana (Krem Katalan) sonradan tüm İspanya’da ünlü olmuş bir lezzet. Bu tatlıyı ülkemiz mutfağından değil de Fransa mutfağından bir tatlıya kolayca benzetebilirim. Tatlı, yanık kabuğu sayesinde Creme Brule’ye benziyor. İçerisine tarçın, limon kabuğu ve portakal kabuğu gibi aromatik malzemelerin koyulması bu lezzetli muhallebiyi yolun İspanya’ya düşerse mutlaka denemen gereken lezzetlerden birine dönüştürüyor. Kısaca üzeri yanık lezzetli bir muhallebi olarak tanımlanabilir Crema Catalana. Bu lezzetli tatlıyı yerinde tatmak istersen tek ihtiyacın Girona uçak bileti.

9-Empanada

Görüntüsü ve lezzetli iç harcı sayesinde ülkemiz mutfağından Çi Börek’e benzetebileceğim Empanada’nın İspanya’nın yanı sıra Orta Amerika ülkelerinde de popüler olduğunu söylesem artık şaşırmazsın herhalde. Nefis içi ve çıtır çıtır hamuruyla yiyenleri hayran bırakan Empanada, İspanya’da özellikle Galiçya bölgesinde ünlü olsa da lezzetli versiyonlarını tüm ülke genelinde deneyimlemen mümkün. Empanada’nın özelliği hangi malzemeyle hazırlanırsa hazırlansın iç harcının çok acı olmamasıdır. Galiçya bölgesinde kıymalı Empanadalar meşhurken ülkenin diğer kesimlerinde ton balıklı börekler daha popüler. Sen de zevkine göre kıymalı, deniz ürünlü ya da ton balıklılar arasından seçimini yaparak bu lezzetli yemeği tatmalısın.

10-Bask Cheesecake

Listemdeki son yemek önerimde bahsedeceğim tatlı, ülkemiz mutfağındaki yemeklerle eşleştirmeme gerek olmayan bir lezzet. Çünkü Bask Cheesecake ya da diğer adıyla San Sebastian Cheesecake ülkemizde de çok popüler ve artık herkes tarafından biliniyor. Diğer cheesecake türlerinden yoğun kıvamıyla ve tabansız oluşuyla ayrılan San Sebastian Cheesecake isminden de anlaşılacağı gibi Bask bölgesine özgü bir lezzet olsa da lezzeti tüm dünyaya yayılmış durumda. Ülkemizde de çok güzel versiyonları yapılsa da bu bol peynirli ve dengeli tatlıyı yerinde yemeni öneririm. Bunun için tek ihtiyacın bir San Sebastian uçak bileti.

İspanyol mutfağı içeriğimiz sona erdi. Bu arada eğer İspanyol mutfağına ilgin yoksa, asıl ilgin Türk mutfağınaysa "Az bilinen yöresel lezzetler" içeriğimizi de okumalısın. Bir sonraki ülke mutfağı içeriğinde görüşürüz. :)