Kafkasya’nın en eski şehirlerinden biri olan Gence, Azerbaycan’ın en büyük ikinci şehri olarak biliniyor. Tarihi yapıları ve zengin kültürel mirası ile dikkat çeken şehir, Gence Çayı ile ikiye ayrılıyor. Tarih boyunca birçok farklı medeniyete ev sahipliği yapan Gence, doğal güzellikleri, tarihi sokakları, zengin kültürü ve huzurlu atmosferiyle her yıl çok sayıda ziyaretçi ağırlıyor.
44.000 şişeden yapılan Şişe Ev, (Butulkalı Ev), 2. Dünya Savaşı’nın yaşatmış olduğu acıların hissedilmesi açısından önemli bir yer. 12. yüzyılda gerçekleşen bir depremin ardından meydana gelen Göygöl Gölü de doğa tutkunları için listeye eklenmesi gereken rotalar arasında. Köklü tarihi ve zengin kültürüyle dikkat çeken Gence’yi hemen keşfet!
Gence’nin neyi meşhur?
Azerbaycan’ın en eski şehirlerinden biri olan Gence, tarihî ve doğal güzellikleriyle her yıl çok sayıda ziyaretçi ağırlıyor. Köklü tarihiyle dikkat çeken şehir, Haydar Aliyev Parkı, Atatürk Caddesi ve Göygöl Gölü ile ünlü. Atatürk Caddesi ve Göygöl Gölü şehrin güzellikleri arasında dikkat çekenlerden. Gence geometrik desenli halılarıyla da ünlü. Şehri ziyaret ettiğinizde birbirinden güzel desenleri olan bu halılardan satın alabilirsin.
Gence’ye ne zaman gidilir?
Ilıman karasal iklimin hakim olduğu Gence’de yaz ayları sıcak, kış ayları ise soğuk ve yağışlı geçiyor. Gence’ye gitmek için en ideal dönem ise ilkbahar, yaz ve sonbahar ayları. Nisan, mayıs, haziran, eylül ve ekim aylarında şehrin genelinde yağışlar olabiliyor. Bu nedenle seyahatini bu aylarda gerçekleştireceksen yanına yağmurluk, şemsiye ve hırka gibi eşyalar almayı unutmamanı tavsiye ederiz.
Gence’de ne yenir?
Türk ve İran mutfağının izlerini taşıyan Gence mutfağı, yemek konusunda çeşitli seçeneklere sahip. Birbirinden lezzetli yemeklerin yer aldığı Gence mutfağında, safran, yeşillik, et ve birçok baharat sıklıkla kullanılıyor. Gence seyahatin sırasında dovga çorbası, bakla pilavı, Qutab, biber dolması, balık kebabı, kuzu eti ile yapılan şaşlık kebabı, tavuklu pilav, gürze mantısı, baklava ve şeki helvası gibi yemekleri mutlaka denemelisin.
Azerbaycan’ın en eski şehirlerinden biri olan Gence’de gitmeni önereceğimiz ilk yer Haydar Aliyev Parkı. İsmini Azerbaycan eski Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev’den alan bu park, 450 hektarlık oldukça büyük bir alanda konumlanıyor. Aliyev’in Gence’yi ziyareti sırasında iki çınar ağacı fidesi getirmesiyle oluşan park, köknar, çam ve ıhlamur gibi birçok ağaç türüne ve bitkiye ev sahipliği yapıyor.
Haydar Aliyev Parkı’nda gençlik merkezi, amfi tiyatrı, modern sanat müzesi, çocuk parkı, bisiklet kiralama noktaları ve yapay bir göl de bulunuyor. Şehrin tam orta yerinde konumlanan bu parkta yürüyüşler yapabilir, bisiklete binebilir, çocuklarını oyun parkına getirebilir, kültürel ve sanatsal etkinliklere katılabilirsin.
Yaklaşık 44.000 şişe kullanılarak yapılmış olan Şişe Ev (Butulkalı Ev), farklı yapısıyla ziyaret eden herkesi kendine hayran bırakıyor. Mimar İbrahim Jafarov’un 2. Dünya Savaşı’nda kaybettiği kardeşine ve tüm askerlere adayarak inşa ettiği bu ev, savaşın acı bir hatırası olarak şehri ziyaret edenlerin yoğun ilgisini topluyor. Gence seyahatin sırasında Şişe Ev’i ziyaret etmek istersen, Mimar Jafarov’un torunundan savaş hikayelerini dinleyebilirsin.
1991 yılında inşa edilen Gence Devlet Filarmoni Salonu, orkestra performanslarının gerçekleştirilmesi için kullanılan bir konser salonu. Fikret Amirov adına yaptırılan bina, ülke müziğini keşfedebileceğin çeşitli etkinliklere ev sahipliği yapıyor.
Bizans mimarisine uygun olarak Müslüman ve Ortodoks bağışlarıyla 19. yüzyılda inşa edilen Alexander Nevsky Kilisesi, bir dönem katedral ve müze olarak kullanılmış olsa da günümüzde Rus Ortodoks Kilisesi olarak biliniyor. Rus İmparatorluğu döneminde Gence’deki Ortodokslar için yapılan kilise, iç mekan süslemeleri, zarif yapısı ve ikonalarıyla dikkat çekiyor.
Şah Abbas Camii olarak da bilinen Cuma Camii, Gence’nin dikkat çeken yapıları arasında yer alıyor. Azerbaycan’da kurulan ilk mimarlık okulu Arran’ın mimari gelenekleriyle 17. Yüzyılda inşa edilen bu tarihi yapı, alışılagelmiş cami görüntüsünden farklı bir yapıya sahip. Caminin avlusunda, SSCB döneminde gerçekleştirilen çeşme inşasında ortaya çıkan bir Türk hamamı bulunuyor. Çokak Hamamı olarak bilinen bu hamam mutlaka görülmesi gereken kültürel miraslar arasında yer alıyor.
Gence şehir merkezine 7 kilometre uzaklıkta bulunan İmamzade Külliyesi, mutlaka ziyaret edilmesi gereken yapılardan. Kırmızı tuğlalarla çevrili yapısı ve ince işlemelerden oluşan iç mimarisi ile büyük beğeni toplayan külliye, cami, türbe ve kervansaraya ev sahipliği yapıyor. İmamzade Külliyesi, Hz. Muhammed’in torunu İmam Muhammed el-Bakır’ın oğullarında birinin mezarına ev sahipliği yapması nedeniyle İslam dünyası için büyük bir önem taşıyor.
Metalik mavi ve yeşil çinilerle süslü kubbesi ve silindirik gövdesi ile dikkat çeken külliyenin cephelerinin dekorasyonunda ise mavi çini bulunuyor. Külliyenin arazisinde ve çevresinde çok sayıda mezar bulunuyor. Gence’nin tarihî, dini, milli ve manevi değerleri açısından büyük önem taşıyan bu mezarlar şehrin gelenekleriyle ilgili ipuçları veriyor. Özellikle külliyenin içinde şehrin tanınmış kişilerine ait Sardapa tipi mezar anıtları, eski tarihlere kadar uzanan zengin etno zihinsel değerlerin, ölü gömme geleneklerinin ve dini görüşlerin varlığını gözler önüne seriyor. Modern zamanlara kadar korunmuş olan bu gelenek, hala farklı nesiller tarafından sürüdürlüyor.
Gence şehir merkezinin biraz dışında konumlanan ve doğayla iç içe yapısıyla hayranlık uyandıran Göygöl Gölü, yeşil ve mavinin birleşimiyle büyük bir huzur ortamı oluşturuyor. Şehrin doğal güzelliklerini görmeniz açısından ideal rotalardan biri olan Göygöl Gölü, Azerbaycan’ın ilk millî parkı Göygöl Milli Parkı’nda yer alıyor. 12. yüzyılda meydana gelen büyük deprem sonucunda oluşan Göygöl, ocak-mart ayları arasında donuyor. Çevresi sık meşe ve gürgen ormanlarıyla çevrili olan gölün kenarlarından orman meyvesi ve mantar toplayabilir, elma, armut, erik ve vişne gibi meyvelerin ağaçlarına rastlayabilirsin.
Hindistan, İran ve Avrupa’nın birçok ülkesinde eserleri çevrilen 12. yüzyıl ünlü divan şairi Nizami Gencevi’ye ait Nizami Gencevi Anıt Mezarı, şairin doğduğu ve yaşadığı şehir Gence’de bulunuyor. 1947 yılında eski çökmüş bir türbenin yerine inşa edilen ve 1991 yılında bugünkü haliyle yeniden inşa edilen Nizami Gecevi Anıt Mezarı, bahçelerle çevrili, uzun boylu ve silindirik bir bina. Anıt mezarın yanında şairin şiirlerinin yer aldığı metal heykelleri görebilirsin. Ukrayna’dan getirilen katı granit bloklardan yapılan türbe, şehrin en çok ziyaret edilen yapıları arasında bulunuyor.
Osmanlı’nın fethinden sonra 1588 yılında 3. Murat’ın emriyle inşa edilen Gence Kalesi, geçmişten günümüze oldukça iyi korunmuş olarak ulaşması nedeniyle dikkat çekiyor. Kırmızı pişmiş kerpiç, yerli çay taşları ve kil balçık ile inşa edilen kalenin günümüze kadar korunan bir bölümü Gala Caddesi üzerinde bulunuyor.
Rus işgalinin ardından kaldırılan ve Rus Çarı’nın Kafkasya’daki genel valisi Prens Mihail Vorontsov’un girişimiyle 1847 yılında yeniden kurulan Khan Bagy Parkı, Han Bahçesi olarak da biliniyor. Gence şehrinin en işlek yerlerinden biri olan Khan Bagy Parkı, geniş bir alan üzerinde konumlanıyor ve çok sayıda ağaç türüne ev sahipliği yapıyor.
Yeşil doğası, küçük havuzları ve huzurlu atmosferiyle yerli ve yabancı turistlerin en beğendiği yerlerden biri olan Khan Bagy Parkı’nda yürüyüş yapabilir, dinlenme alanlarında dinlenebilir, yeşil ağaçların temiz havasını soluyabilirsin.
Gence’nin Azerbaycan’ın başkenti olduğu dönemlerde ilk meclis binası olarak bilinen Hükümet Binası, şehrin mimari kimliği açısından büyük önem taşıyor. Azerbaycan’ın geleneksel mimarisinin izlerini taşıyan bina, yerli ve yabancı turistlerin ilgi odağı durumunda. Şehrin yönetim işlerinin merkezi olan ve kültürel bir simge haline gelen Hükümet Binası, sosyal ve kültürel hayata katkı sağlayan önemli aktivite ve etkinliklere de ev sahipliği yapıyor.
1606 yılında Mimar Bahaüddin Amilî’nin projesiyle inşa edilen ve yapımında kil kireç karışımı ile kırmızı tuğla kullanılan Çokak Hamamı, bir büyük, iki küçük kubbeye sahip. 2003 yılında Azerbaycan Kültür Bakanlığı Onarım Dairesi tarafından onarılan hamam, 2014 yılından bugüne Gence’de hizmet veren bir otel içi hamam olarak faaliyet gösteriyor.
Gence şehir merkezinde yer alan Atatürk Caddesi, seyahatin sırasında yüzünü güldürecek. Yemyeşil ağaçlarla açılan Hanbağı Korusu’nun duvarını göreceğin caddede, Tarih Müzesi, Cumhuriyet Müzesi, Akademi Müzesi, Mir Celal Paşayev Müzesi, İ. Memmedov Türk Ev Müzesi gibi birçok müze bulunuyor. Şehrin en büyük caddelerinden biri olan Atatürk Caddesi’nde uzun yürüyüşler yapabilir, müzeleri ziyaret edebilir, alışveriş merkezlerine gidebilir, Hanbağı Korusu’nda yeşil ağaçların keyfini çıkarabilirsin.
1606 yılında Şah Abbas Safavi’nin emriyle inşa edilen Şah Abbas Kervansarayı, Gence şehrinin önemli yerlerinden biri. Rus şair Yakov Polonsky’nin 19. yüzyıl ortalarında birkaç gün kaldığı ve 1847 yılında Zakavkazsky vestnik gazetesinde yayınlanan makalesinde bahsettiği Şah Abbas Kervansarayı’nın, Azerbaycan Cumhuriyet Bakanlar Kurulunun almış olduğu kararla taşınmaz tarih ve kültürel anıtlar listesine dahil edildiği biliniyor. 2011 yılında başlanan restorasyon çalışmalarıyla birlikte eski ihtişamına kavuşan kervansaray, günümüzde otel olarak kullanılıyor.
Gence’de gezilecek yerlerin ardından en güzel Azerbaycan şehirleri yazımızı inceleyebilirsin.