Aksaray’ın neyi meşhur?

Aksaray Ihlara Vadisi, Manastır Vadisi, Hasan Dağı, Tuz Gölü dışında dokusunu büyük ölçüde koruyan yeraltı şehirleri ile biliniyor. Kritik konumu sayesinde Kapadokya’ya açılan kapı olarak da tanımlanan Aksaray mistik atmosferi, sıcacık insanları, yöresel lezzetleri ve tabiat güzellikleriyle her mevsim on binlerce insan tarafından ziyaret ediliyor. Ankara, Niğde ve Konya gibi şehirle komşu olan Aksaray’ın nelerinin meşhur olduğunu senin için araştırdık.

Aksaray’ın meşhur yemekleri

Aksaray Anadolu mutfağının zengin dünyasını yansıtan illerimiz arasında. Aksaray’ın geleneksel yemeklerini şu şekilde sıralamak mümkün:

1. Ayva dolması

Aksaray mutfağının sembol lezzetlerinden biri olan ayva dolmasının yapılış biçimi yöreden yöreye değişiyor. Aynı zamanda Osmanlı mutfağının da vazgeçilmez lezzetleri arasında olan bu yemek, tahmin edileceği üzere genellikle kış aylarında yapılıyor. Bu yemek için büyük boy ayvalar özenli bir şekilde seçiliyor.

Yemekte pirinç, kıyma, salça, maydanoz, soğan, domates gibi malzemelere yer veriliyor. Bu malzemelerden meydana gelen harç ayvanın içine dolduruluyor. Arzu edenlerde tenceredeki ayvalara çubuk tarçın ilave edebiliyor. Aynı şekilde tereyağı ve nar ekşisi de lezzet düzeyini epey artırıyor. 16. yüzyıldan bu yana yapılan bir yemek olan ayva dolması Aksaray dışında Nevşehir’de de epey meşhur.

2. Sıkma

Sadece Aksaray’da değil çevre şehirlerde de yaygın şekilde tüketilen sıkma süt ürünlerinin yoğun kullanıldığı bir yemektir. Besin değeri yüksek bir lezzet olan sıkma özellikle kahvaltı sofralarını neşelendiriyor. Buradaki hayvanlara ait sütlerden yapılan çökelek ya da tereyağı, sıkmanın elde edilmesinde önemli bir role sahip. Sıkmanın içine isteğe bağlı olarak soğan, biber ve maydanoz ilave ediliyor. Sac üzerinde pişirilen bu yöresel lezzet, özellikle Aksaray’ın köylerinde epey yaygın. Şehir merkezindeki fırın ve pastanelerde de satılıyor.

3. Mantarlı bulgur pilavı

Türk mutfağında her zaman çok özel bir yere sahip olan pilav, Aksaray’da farklı bir tarzla yapılıyor. Pilavı farklı bir şekliyle tüketmek istersen mantarlı bulgur pilavını mutlaka keşfetmelisin. Aksaray tarzı mantarlı bulgur pilavı, her yemeğin yanına yakışan bir lezzet. Mantar ve bulgurun uyum içinde olduğu bu yemekte mantar, bulgur, tereyağı, et suyu, biber kullanılıyor. Pişirilme aşaması normal bulgur pilavı gibi olsa da kullanılan malzemeler ve mantarın kattığı benzersiz tat, bu yemeği bambaşka bir noktaya çekiyor. Ev yemekleri satan lokantaların menülerinde mantarlı bulgur pilavına rastlama olasılığın epey yüksek.

4. Dolaz

Dolazı genel olarak un helvasına benzetebiliriz. İki tatlı arasındaki en temel fark, dolazın şekersiz olması. Dolaz yapılırken tereyağı, un ve süt gibi malzemelerden yararlanılıyor. Servis esnasında üzerine yine tereyağı ekleniyor. Bir anlamda Aksaray usulü un helvası olan dolaz, mis gibi kokusuyla aklını başından alacak. Şehrin önemli lezzetlerinden olan pelte de zaman zaman dolazla karıştırılıyor. Bu arada dolazı farklı bir lezzetle tüketmek adına üstüne dilersen biraz pekmez ilave edebilirsin.

5. Papara

Sırada yine ilginç isme sahip bir başka lezzet var. Papara yemeği, aslında kuru ve bayatlamış ekmekleri değerlendirmenin en ideal yolları arasında. Yemek yapılırken başlangıç aşamasında kuru ekmekler geniş bir tepsiye diziliyor. Salça, soğan kavrulduktan sonra su ilave ediliyor. Kaynama aşamasından sonra içine çökelek eklenir. Bu karışım ekmeklerin üstüne serpiştirilir. Arzu edenler doğrudan kıymalı bir harç da yaratabilir ya da sarımsaklı yoğurt hazırlayabilir. Neticede ortaya mantı tarzı hafif ve lezzetli bir yemek çıkar. Papara, Aksaray’ın tasarruf yemeği olarak da biliniyor.

6. Kokina çorbası

Aksaray’ın bir diğer sevilen yöresel lezzeti olan kokina çorbasına şehirdeki pek çok restoranda rastlamak mümkün. En az ismi kadar ilginç bir lezzet olan bu çorbada lahana turşusu ve kuşbaşı eti kullanılıyor. Aksaray mutfağında kendine yer bulan çorbalarda et kullanımı oldukça yaygın. Kokina çorbası da bu çorbalardan biri. Kuşbaşı et ve lahana turşusu dışında bulgur, salça, sarımsak ve et suyu gibi malzemeler de çorbaya bambaşka bir değer katıyor. Aksaray’a geldiğinde orijinal bir lezzet keşfetmek istersen kokina çorbasını mutlaka not almalısın.

7. Aksaray tava

Şehrin tescilli lezzetlerinden olan Aksaray tava, buranın en çok tüketilen et yemekleri arasında bulunuyor. Bölgede yetiştirilen hayvanların etlerinin kullanılması bu yemeğin Aksaray’da yenmesini daha da anlamlı kılıyor. Aksaray tavada taze et dışında biber, sarımsak, kuyruk yağı gibi malzemelerden yararlanılıyor. Büyük toprak kaplarda pişirilmesi, Aksaray tavayı özel kılan bir diğer özellik olarak öne çıkıyor. Meşe odunuyla pişen Aksaray tava sayesinde bol miktarda kuzu eti tüketebilirsin.

8. Çiğleme

Aksaray’ın yöresel lezzetlerinde son sıraya bir tatlı türü olan çiğlemeyi yerleştirdik. Şehrin en meşhur geleneksel tatlıları arasında olan çiğleme kaymak, su, tuz, un gibi her evde kolayca bulunabilecek malzemelerle yapılıyor. Şekerin kullanılmadığı bu tatlıya kaymak özel bir lezzet kazandırıyor. Hem şehir merkezinde hem de ilçelerdeki pastanelerin hemen hemen tamamında çiğlemenin vitrinleri süslediğini görebilirsin.

Aksaray’ın gezilecek meşhur yerleri

Aksaray’da yerli ve yabancı ziyaretçilerin ilgisini çekebilecek çok sayıda yere sahip. Bunların arasında öne çıkanlar ise şöyle:

1. Ihlara Vadisi

Ülkemizin en güzel tabiat alanlarından olan Ihlara Vadisi, Aksaray’a gezmeye gelen yerli ve yabancı ziyaretçilerin genellikle ilk durağı oluyor. Tabiat tutkunlarının beklentilerine fazlasıyla yanıt verebilen bu eşsiz vadi, çok özel bir ambiyans sunuyor. Şehir merkezine yaklaşık 35 km uzaklıkta olan Ihlara Vadisi’nin popülerliği son yıllarda daha da artmış görünüyor. Kapadokya, Kayseri gibi çevre yerlerden de kolayca gelinebilen vadinin tarihi kaynaklardaki adı Peristremma olarak geçiyor. Burası sadece doğal güzelliğiyle değil aynı zamanda şapelleri, kiliseleri ve sanatsal aktivitelere uygun yapısıyla da öne çıkıyor.

Son yıllarda birçok festival ve kültürel etkinlik organize ediliyor. Toplamda 14 kilometrelik bir alanı kaplayan Ihlara Vadisi, Güzelyurt ilçesinde konumlanıyor. Melendiz Nehri, vadinin yaşamsal kaynağı açısından önemli bir konuma sahip. Zaten burası Melendiz Nehri’nin yıllar boyunca süregelen aşındırması neticesinde oluşmuş. Vadinin taban kısmında Antep fıstığı da dahil olmak üzere pek çok bitki yetiştiriliyor. Bu arada vadiye girdikten sonra kiliselerin yer aldığı bölüme kadar gitmek için epey yürüyüş yapman gerekiyor. Dolayısıyla ayakkabı seçimini buna uygun yapmanda yarar var.

Konum Linki

2. Tuz Gölü

Aksaray’da gezilecek yerler denildiği zaman akla gelen bir diğer yer olan Tuz Gölü, ülkemizin tuz ihtiyacını önemli oranda karşılıyor. Aynı zamanda 1.derece doğal sit alanı olarak tescillenen göl, yaz mevsiminde büyük ölçüde kuruyor. Yaz döneminde göl üzerinde yürümek, senin için ilginç bir deneyim olabilir.

Kış aylarında geldiğinde ise gölün muhteşem manzarasına ve coşkusuna tanıklık edebilirsin. Bir tür kuş cenneti olan Tuz Gölü, kuşların barınma ve kuluçka ihtiyaçlarını da karşılıyor. Endemik bitkilerin ve ilginç kuş türlerinin yer aldığı göl, aynı zamanda harika bir dinlenme alanı. Şehrin gürültüsünden uzakta, huzurlu bir ortamda dinlenmek ya da foto safari turlarına dahil olmak istersen Tuz Gölü’nü ziyaret edebilirsin.

Konum Linki

3. Saratlı Kırkgöz Yeraltı Şehri

Aksaray şehir merkezine yaklaşık 30 km uzaklıkta olan Saratı Kırkgöz Yeraltı Şehri, toplamda 7 ayrı kattan meydana geliyor. Günümüzde ziyaretçiler, bu 7 katın sadece 3 tanesine girebiliyor. Saratı Kırkgöz Yeraltı Şehri içinde toplamda 40 oda bulunuyor.

Gülağaç ilçesi içinde yer alan bu fantastik yer, senede 150 bine yakın turist ağırlıyor. Eğer bir profesyonel eşliğinde gezmezsen, Saratı Kırkgöz Yeraltı Şehri’nde kaybolmuş hissine kapılabilirsin. Labirenti andıran bir yapısı bulunan Saratı Kırkgöz Yeraltı Şehri, 2000’lerin başında yapılan çalışmalar sayesinde turizme kazandırılmış. Roma Dönemi’nden kalma yapı, aynı zamanda İpek Yolu güzergâhında konumlanıyor.

Konum Linki

4. Hasan Dağı

Kentin öne çıkan doğal güzelliklerinden biri olan Hasan Dağı’ndan Kapadokya rahatlıkla görülebiliyor. Heybetli yapısıyla dikkatleri hemen üzerine çeken dağ, toplamda 3268 metrelik bir yüksekliğe sahip. Hasan Dağı’nda dağcılık dışında yürüyüş, paraşüt gibi aktiviteler de oldukça yaygın. Hasan Dağı’nın bundan yaklaşık 6 bin sene önce patladığı düşünülüyor. Bu arada dağın hemen eteklerinde Nora Antik Kenti mevcut.

Konum Linki

Aksaray’ın meşhur hediyelik eşyaları

Kültürel anlamda zengin şehirlerimizden biri olan Aksaray’ın çarşılarını dolaştığında hediyelik eşya konusunda çok sayıda alternatifle karşılaşabilirsin. Geleneksel el sanatlarının hâlâ yaşatılması sayesinde çeşitli çömleklere, kilim ve halılara ya da yöresel sepetlere yönelebilirsin.

1. Taşpınar halısı

Taşpınar halıları aynı zamanda Aksaray’ın bir ilçesi olan Taşpınar’da üretiliyor. Yüzlerce yıldır geleneksel olarak üretimi devam eden bu halılar, yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmeyi sürdürüyor. Şehir merkezine 29 km uzaklıkta olan Taşpınar’ı ziyaret ederek orijinal halı çeşitlerini yerinde inceleyebilirsin. Bu arada Taşpınar’da halı dışında seccade, heybe, namazlık ve yastık çeşitleri de mevcut. Bu halıları ayrıcalıklı kılan özelliklerin başında %100 koyun yününden dokunması geliyor.

2. Güzelyurt çömleği

Aksaray’a geldiğinde hediyelik eşyalar arasında değerlendirebileceğin bir diğer opsiyon ise Güzelyurt çömleği. Şehirdeki hediyelik eşya dükkanlarında ya da turistlerin yoğun olarak bulunduğu noktalarda bu çömleğin satıldığı dükkanlara denk gelebilirsin. Toprak işleme sanatı, 1900’lü yıllardan bu yana Aksaray’da aktif şekilde devam ediyor. Bu ürünler de bahsettiğimiz geleneğin bir parçasını oluşturuyor.

3. Gülağaç sele sepeti

Aksaray’a geldiğinde hem kendin hem de sevdiklerin için alabileceğin bir diğer ürün ise Gülağaç sele sepeti. Adından da anlaşılacağı üzere Gülağaç ilçesinde üretilen bu sepetler, farklı renk ve boyut seçenekleri ile satışa sunuluyor. Sepetlerde genellikle hasır otu kullanılıyor. Hem taşıma hem de taşımak maksadıyla bu sepetlerden yararlanabilirsin. Aksaray’a özgü Gülağaç sele sepetlerinin yaklaşık 150 yıllık bir geçmişi bulunuyor.

Aksaray’ın kültürel ve tarihî zenginliklerini doya doya keşfetmek için tüm detayların yer aldığı Aksaray’da gezilecek yerler yazısına tıklamayı unutma!