Saraybosna’da ne yenir?
Tarih boyunca farklı kültürlere ev sahipliği yapan Saraybosna, Balkan coğrafyasındaki konumu ve zengin kültürel mirasıyla öne çıkıyor. Bosna-Hersek’in başkenti olan Saraybosna, yakın tarihteki savaşın olumsuz sonuçlarına rağmen hala mimari açıdan büyüleyici bir yer.
Miljacka Nehri’nin iki yakasına kurulu olan şehir, Osmanlı İmparatorluğu, Avusturya, Macaristan ve Yugoslavya’nın etkilerini taşıyor. Bu geçmişten gelen çok kültürlü yapısı sadece buradaki sosyal hayatta kendini göstermekle kalmıyor. Aynı zamanda yemek kültüründe de derin izler sunuyor. Saraybosna mutfağı, genel olarak Türk, Slav, Avusturya ve Orta Doğu mutfaklarının bir karışımı olarak şekillenmiş. Böylesine zengin bir mutfak kültürü karşısında mutlaka denemen gereken geleneksel lezzetleri beraber keşfedelim.
Cevapi (Cevapcici)
Saraybosna’nın en ünlü lezzetlerinden biri olan cevapi, şehre ayak basar basmaz denemen gereken bir yemek. Şehrin meşhur et yemekleri arasında olan cevapi, küçük ve baharatlı dana köftelerinden oluşuyor. Somun adı verilen hafif pidemsi ekmeklerle servis ediliyor.
Yanında doğranmış soğan ve kajmak adı verilen kaymak türüyle lezzeti tam anlamıyla taçlandırılıyor. Özellikle Başçarşı’da bulunan geleneksel restoranlarda, köz ateşinde pişirilen cevapinin tadına bakmayı ihmal etmemelisin. Hem doyurucu hem de lezzetli bir seçenek olan cevapi için en ideal mekanlar şöyle;
1. Cevabdzinica Zeljo
2. Anoteron Bougatsa
Burek (Boşnak böreği)
Saraybosna kahvaltılarının yıldızı olan burek, bizlere çok da yabancı değil. İnce yufka hamuruyla yapılan bir börek türü, ülkemizdeki börekçilerde de sıklıkla kendine yer buluyor. Saraybosna’da tadına bakanların favorisi haline gelen böreğin iç harcı genellikle kıymalı oluyor. Yine de patatesli, peynirli ve ıspanaklı çeşitleri de mevcut.
Odun fırınında pişirilen burek, çıtır çıtır bir dokuya sahip. Üzerine isteğe göre yoğurt dökülerek yeniyor. Sabahın erken saatlerinde fırınlardan yayılan börek kokusu, seni kahvaltıya davet edecek. Burek için en popüler seçenekler şöyle;
1. SAC Börek
2. Buregdzinica Sac
Begova
Osmanlı mutfağından miras kalan begova, Saraybosna’nın en meşhur çorbalarından biri diyebiliriz. Tavuk eti, bamya ve çeşitli sebzelerle hazırlanan çorba, limon suyu ve ekşi krema ile tatlandırılıyor. Yoğun ve besleyici bir yapıya sahip olmasının yanında begova çorbasını özellikle soğuk günlerde içini ısıtacak harika bir başlangıç yemeği olarak tercih edebilirsin.
Bu harika lezzet, sadece bugün değil, tarih boyunca da Saraybosna sofralarının vazgeçilmezlerinden olmuş. İçindeki bamya, çorbaya farklı bir kıvam katarken limonun ekşiliği ise tavuğun lezzetini dengeliyor. Bazı restoranlarda bu çorba hala geleneksel yöntemlerle hazırlanıyor. Odun ateşinde saatlerce piştikten sonra yanında taze ekmekle yemeye doyum olmuyor. Saraybosna’nın tarihini ve kültürel zenginliğini bir kaşıkta tatmak isteyenler için begova kesinlikle denenmesi gereken bir lezzet. Begovanın tadına bakmak adına sana birkaç mekan önerisi yaptık.
1. Dveri
2. İnat Kuca
Klepe (Boşnak mantısı)
Kıymalı iç harcıyla hazırlanan üçgen şeklinde Türk mantısını andıran Klepe üzerine eritilmiş tereyağı ve sarımsaklı yoğurt sosu ile bu yöre için vazgeçilmez bir klasik. Saraybosna'da özellikle ev yapımı Klepe sunan küçük aile restoranlarında bu lezzetin en tazesini bulabilirsin. İncecik açılan hamuru ve baharatlarla zenginleştirilen kıymalı harcı ile ağızda dağılan bir lezzet ortaya çıkıyor.
Dolma sahan
Bir tabakta farklı dolma çeşitlerini bir araya getiren dolma sahan, geleneksel ve doyurucu bir yemek. Bu geleneksel yemek, soğan dolması, biber dolması ve kabak dolmasıyla birlikte köfte, patates ve havuç da eklenerek hazırlanıyor. Dolmaların iç harcı genellikle pirinç, kıyma, soğan ve çeşitli baharatlardan meydana geliyor. Karışım, her dolmanın kendine has lezzetiyle buluşarak ortaya harika bir uyum çıkarıyor.
Osmanlı döneminden miras kalan yemek, Saraybosna sofralarında büyük bir sevgiyle hazırlanmaya devam ediliyor. Dolma sahan, özellikle aile sofralarında ya da özel günlerde sunulan geleneksel bir lezzet olarak Saraybosna kültüründe önemli bir yer tutuyor. Saraybosna’yı ziyaret ettiğinde, bu otantik yemeği denemek için mutlaka geleneksel Boşnak mutfağına odaklanan restoranları tercih etmelisin.
Japrak
Saraybosna mutfağının bir diğer meşhur yemeği ise japrak. Türk mutfağındaki yaprak sarmasını andıran japrak, aynı bizdeki gibi asma yaprağına sarılarak yapılıyor. Bu minik dolmalarla hazırlanan hafif ekşi ve ferahlatıcı lezzet, genel manada Bosna-Hersek mutfağında önemli bir yere sahip. İç harcı genellikle kıyma, pirinç, soğan ve baharatlarla hazırlanıyor. Pişirme sırasında eklenen limon suyu ile ekşilik katılması, japraka karakteristik tadını veriyor.
Japrak hem sıcak hem soğuk olarak servis edilebiliyor. Yanında genellikle sarımsaklı yoğurt sunuluyor fakat Türk mutfağından farklı olarak bazen ekşi krema ile de sunulabiliyor. Saraybosna’nın kültürel çeşitliliğini ve Osmanlı mirasını yansıtıyor. Boşnak ailelerinin evlerinde özel günlerde mutlaka yapılan bu yemek, misafirler için de vazgeçilmez bir ikram olarak biliniyor. Şehri ziyaret ettiğinde el yapımı Japrak denemeyi ihmal etmemelisin!
Punjena pleskavica
Balkan mutfağının bir anlamda dev hamburgeri diye ifade edebileceğimiz punjena pleskavica, içi tuzlu kaymak ya da peynirle doldurulmuş iri bir köfte yemeği. Izgarada pişirilen bu doyurucu lezzet, çoğunlukla yanında kuru soğan, biber sosu (ajvar) ve patates kızartması ile beraber servis ediliyor.
Bu eski yemeğin adı doğrudan Sırpçadan geliyor. "Doldurulmuş köfte" anlamına gelen yemeği deneyimlemek ise oldukça keyifli. Punjena pleskavica, özellikle zengin aroması sayesinde tek başına tam bir öğün niteliğinde. Et severler için kesinlikle denenmesi gereken punjena pleskavica için Saraybosna’da şu mekânlara yönelebilirsin;
1. Dveri
2. Zeljo
Kadaif
Yemeklerden sonra şimdi de birkaç tatlı türünden söz edelim. Saraybosna’da yiyebileceğin en popüler tatlı türlerinden biri olan kadaif, tahmin edeceğin üzere yabancılık çekmeyeceğin bir lezzet. Tel kadayıf, tıpkı bizde olduğu gibi Saraybosna’da da sevilen bir tatlı. Kadaif tatlısında ince kadayıf telleri, cevizle doldurulup şerbetle tatlandırılıyor.
Osmanlı’dan gelen bu lezzet, Balkan mutfağında da sıkça karşılaşılıyor. Cevizin kattığı hafif acımsı lezzet, şerbetin tatlılığıyla dengelenerek damakta harika bir tat bırakıyor. Özellikle çay ya da kahve ile birlikte tüketildiğinde keyif veren tatlı, bayram sofralarının ve özel günlerin de vazgeçilmezleri arasında. İşte sana kadaif tatlısını bulabileceğin bazı mekan önerileri;
1. Baklava Shop
2. Slatko
Tufahija
Tufahija, Osmanlı mutfağından miras kalan ve Saraybosna’da hala popülerliğini koruyan geleneksel bir tatlı türü. Bu tatlı hazırlanırken, şekerli şerbetle haşlanan bütün elmanın içine tarçınla harmanlanmış iri çekilmiş ceviz dolduruluyor. Üzerine bolca krema ya da kaymak eklenerek soğuk olarak servis ediliyor.
Tufahija, hafif tatlılar arasında yer alsa da şerbetin ve elmanın birleşimiyle tatlı krizlerini bastırmak için birebir diyebiliriz. Özellikle sert bir kahvenin yanında servis edildiğinde kahvenin acılığı ve tatlının hafif ekşimsi tatlılığı mükemmel bir uyum yakalıyor.
Boşnak kahvesi
Saraybosna’da gezilecek yerleri keşfederken yoruldun ve şimdi de bir yorgunluk kahvesi içerek dinlenmek istiyorsun. O halde Boşnak kahvesi içmenin tam sırası! Boşnak kültürünün önemli bir parçası olarak anılan geleneksel Boşnak kahvesi, aslında bizdeki Türk kahvesini belli açılardan benziyor. Bakır cezvelerde ve genellikle odun ateşinde pişirilen Boşnak kahvesi, kendine has bir aromaya sahip. Kulpsuz olan fincanlarda servis edilen bu harika kahvenin yanında lokum eksik olmuyor. Bu arada Boşnak kahvesine şeker eklenmiyor.
Lezzetli yemeklerin ardından şehri keşfetmek istersen Saraybosna’da gezilecek yerler yazımıza göz atabilirsin.
