İran’ın başkenti Tahran, yüzyıllar önce küçük bir şehir olarak kurulmuş bir yerleşimken bugün ülkenin sanayi, ekonomi ve kültür merkezi konumunda. Ülkenin en kalabalık şehirlerinden Tahran’ın bu denli gelişmesinde ülkede bulunan petrol kuyuları kilit önemde. Çünkü petrolün keşfedilmesiyle ülke zenginleşmiş ve Tahran da bu zenginlikten nasibini alarak ülkenin en gelişmiş şehri haline gelmiştir.
Tarhan’ın gelişmesinde önem arz eden tek olay ülkedeki petrol kuyularının bulunması da değil. Aynı zamanda şehrin yanı başındaki diğer yerleşim Rey’in Moğollar tarafından işgal edilmesi de Tahran’ın şehirleşme sürecini hızlandırmış olaylardan biri. Tahran’ın köy olarak kabul edildiği dönemde Rey, Büyük Selçuklu Devleti’nin başkenti konumundaydı. 13. Yüzyılda Rey’in Moğollar tarafından işgal edilmesiyle burada yaşayan halk Tarhan’a sığınmıştır. Söz konusu zorunlu göçler yüzünden nüfusu kısa sürede artmış Tarhan, bu dönemin ardından büyüme ve gelişme süreci başlamış. Hem bu gelişim hem de bulunan petrol kuyuları sayesinde şehir bugün önemli bir sanayi ve ekonomi merkezine dönüşmüş.
Hazar Denizi’ne 100 kilometre uzaklıkta konumlanmış Tahran, Elburz Dağları’nın ise güney yamacında konumlanıyor. Kentin denize ya da farklı su kaynaklarına yakın olmaması şehrin en büyük problemlerinden birinin hava kirliliği olmasına neden oluyor.
Tahran tipik bir karasal iklimin hüküm sürdüğü ülkelerden biri. Yani şehirde yazlar sıcak ve kurakken kışlar ise çok soğuk oluyor. Sıcaklıklar yıl içerisinde genelde 1°C ila 36°C değişiklik gösteriyor. Nadiren olsa da 4°C’nin altına düşüyor ya da 39°C’nin üzerine çıkıyor.
Tahran’a gitmek için en doğru zaman mayıs ve eylül arası dönemdir. Kış mevsimi ise şehri ziyaret için olabilecek en yanlış tercih. Çünkü kışın şehir o kadar soğuk oluyor ki, seyahatinizde zorlu kış koşulları nedeniyle zorlanabilirsiniz. Şehrin iklimiyle ilgili bilinmesi gereken bir diğer nokta da Tahran’da gece ve gündüz sıcaklık farklarının çok yüksek olduğu. Eğer Tahran’a doğru yola çıkacaksanız valizinizi bu farkındalıkla hazırlamalısınız.
Ülkemizden Tahran’a gitmenin birbirinden farklı yolları var. Bunlardan ilki şehre uçakla gitmek. İstanbul’dan şehre direkt ya da aktarmalı uçuşlarla varılabilir. Türk Hava Yolları’nın, Pegasus Hava Yolları’nın ve Mahan Hava Yolları’nın direkt uçuşları var. Tek ya da çift aktarmalı uçuşlarla da Tahran’a varmanız mümkün. Ama bu uçuşlar daha uzun sürmelerinin yanı sıra daha da pahalı oluyor. Aklınızda bulunsun. Direkt uçuşlar yaklaşık 3 saat sürerken aktarmalı uçuşlar ise 1 günden bile uzun sürebiliyor.
Tahran’a tren ile de gitmek mümkün. Haftada bir kez sefer yapan Van’dan Tahran’a giden trenlere binilerek şehre geçilebilir. Perşembe günleri hareket eden tren cuma günü Tahran’a varıyor. Siz de havayolu ile seyahat etmektense tren yolculuğu yapmak isterseniz bu seçeneği tercih edebilirsiniz.
Çok uzun sürüyor olsa da otobüsle Tahran’a gitmek de tercih edebileceğiniz seçeneklerden biri. Yine de hem sefer sayısının azlığı hem de yolculuğun bir hayli uzun olması bu opsiyonun çok da tercih edilmemesine neden oluyor.
Tahran, İran ve Fas mutfaklarının en güzel örneklerini bulabileceğiniz bir şehir. Kent hem geleneksel İran mutfağından eşsiz tatlar bulabileceğiniz hem de dünya ülkelerinin mutfaklarından keyifli yemekler bulabileceğiniz bir çeşitliliğe sahip. Pirinç ve turşunun başrolde olduğu mutfakta en çok kullanılan et çeşidi ise kuzudur.
Yolunuz Tahran’a düşerse mutlaka tatmanız gereken yemekler ise şöyle:
Chelo Kebab: Pilavla birlikte servis edilen ve ülkemizdeki kebap türleriyle çok sayıda benzerlikler içeren Chelo Kebab, İran mutfağında en sevdiğiniz yemeklerden biri olacak. Bu yemek pilavın yanı sıra lavaş ve domatesle sunuluyor.
Mahi Kabab: Balık yemeyi seviyorsanız Mahi Kabab sizin de çok hoşunuza gidecek. Çünkü bu yemek, temizlenmiş ve doğranmış balıkların şişe geçirilerek ızgarada pişirilmesiyle hazırlanıyor.
Kuku Sibzamini: Bizdeki mücverin İran versiyonu olarak tanımlayabileceğimiz Kuku Sibzamini, şehirde tadabileceğiniz en lezzetli ara sıcaklardan biri. Yumurta ve sebzelerle hazırlanan bu lezzetli yemek bazı restoranlarda yoğurtlu bir sos ile hazırlanıyor.
Tacheen: Tatmayan kişilerin içindeki malzemeleri duyduğunda biraz önyargıyla yaklaştığı Tacheen, İran mutfağındaki en farklı yemeklerden biri. İçinde kuzu eti, pirinç, Antep fıstığı, çilek ve kahve gibi farklı aromaların bulunduğu Tacheen, kulağa başta çok güzel gelmese de mutlaka tadılması gereken yerel lezzetlerden.
Laboo: Pancarın şeker şurubuyla birleşimi Laboo, Tahran sokaklarında görebileceğiniz popüler yemeklerden.
Sambose: Bizim mutfağımızdaki puf böreğini andıran Sambose, kıymalı ve soğanlı bir iç harçla hazırlanan üçgen böreklerin ismi. Oldukça lezzetli oluşuyla öne çıkan bu börekler Tahran seyahatinizde en sevdiğiniz hamur işlerinden biri olacak.
Safranlı dondurma: Safranın öne çıktığı İran’da tadılması gereken bir diğer lezzet de safranlı dondurma. Sokak satıcılarında ya da şehrin popüler kafelerinde tadabileceğiniz bu lezzet son derece ilgi çekici.
Şehre gitmişken bu yemeklerin yanı sıra Rhubarb Syrup, Baghali Polo, Khoresht Mast ve Hosseini Kebab var.
Tahran’da farklı damak tatlarına uygun çok sayıda restoran da var. Eğer şehirde yerel yemeklerden tatmak isterseniz Heeva Kebab Cafe’yi, barbekü çeşitlerini tatmak isterseniz Shandiz Mashad’ı, Asya mutfağını deneyimlemek isterseniz Sky Lounge’ı ve şık bir ortamda yemeğinizi tatmak isterseniz de SPU Restaurant’ı tercih edebilirsiniz.
Azadi Kalesi
İran İmparatorluğu’nun 2500. Yılı anısına yapılan Azadi Kalesi, Tahran’da gezilmesi gereken ilk yerlerden. Şehrin siluetinde kendisine yer edinmiş bu kale, İslam mimarisiyle Sasani mimarisinin özelliklerini yansıtır bir özellikte. Şehir merkezine yakın bir konumda yer alan Azadi Kalesi’ni mutlaka görmelisiniz.
Ulusal Arkeoloji Müzesi
Yalnızca şehrin değil tüm ülkenin en önemli arkeoloji müzelerinden biri olma ayrıcalığına sahip Ulusal Arkeoloji Müzesi, İran’ın geçmişine ışık tutan bir yer. Müzede yer alan eserlerin geçmişi Prehistorik Dönem’e dek uzanıyor. İçinde Tuz Adam isimli bir mumyanın da yer aldığı müzede eski kaplar, çömlekler ve küçük heykeller görebilecekleriniz arasında.
Mücevher Müzesi
Dünyanın en zengin müzeleri arasında kendine yer etmiş Mücevher Müzesi, kapısının bir kasa kapısı görünümünde olmasıyla da öne çıkıyor. İçerisi mücevherlerle ve değerli takılarla dolu bu müzenin koleksiyonu Safevi Dönemi’nden beri toplanan mücevherlerin, değerli taşların ve el yapımı takıların toplamından oluşuyor. Bu müzede fotoğraf çekmek yasak.
Gülistan Sarayı
Her yıl binlerce ziyaretçiyi ağırlayan Gülistan Sarayı, Şah Tahmas döneminde inşa edilen yapılardan biri. İran mimarisinin en güzel örneklerinden biri olan saray geçmişte resmi günlerde kullanılmış olsa da bugün bir müze olarak hizmet veriyor. Büyükçe bir bahçenin içerisinde yer alan saray aslında farklı hizmetler için yapılmış hizmet binalarıyla bir arada bulunan kompleks bir yapı. UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan sarayın içerisinde fotoğraf çekmek yasak.
Niavaran Sarayı
Tahran’ın simgelerinden biri haline gelen bir diğer yapı da Niavaran Sarayı. İçerisinde ünlü İran halılarından örneklerin bulunduğu Niavaran Sarayı’nda aynı zamanda avizeler, mobilyalar ve Fransız eşyalar da sergilenenlerden bazıları. Gösterişlidense sade olarak tanımlanabilecek kıymetli eşyalarla dolu bu saray da tıpkı Gülistan Sarayı gibi bahçe içerisinde yer alan bir yapı. Eğer yolunuz buraya düşerse yapının bahçesinde sarayın içinde geçireceğiniz kadar keyifli vakit geçirebilirsiniz.
Ulusal Botanik Bahçesi
İran sınırları içerisindeki en büyük botanik park olma ayrıcalığına sahip Ulusal Botanik Bahçesi, geçmişte küçük bir yer üzerine kurulmuş bir cazibe merkeziydi. Zamanla bahçe büyüyüp gelişerek bugünkü halini aldı. Farklı ağaçlar ve yeşilin bin bir tonuyla dolu bu bahçe de Tahran’a gittiğinizde görmeniz gerekenlerden.
Milad Kulesi
Şehrin siluetinde kendisine yer edinmiş yapılardan bir diğeri de şüphesiz kent merkezindeki Milad Kulesi. Mimarisi dolayısıyla turistlerin ilgisini çeken kulenin restoranı 360 derece dönebiliyor. Bu da ziyaretçilerin yemeklerini yerken şehrin farklı noktalarını görmesini sağlıyor. Yüksekliği 435 metre olan kulede seyir terası ise 12.katta bulunuyor.
Sadabad Sarayı
Geniş bir bahçenin içerisinde bulunan Tahran saraylarından bir diğeri de Sadabad Sarayı. İçinde Beyaz ve Yeşil Saray olmak üzere iki farklı sarayın daha bulunduğu Sadabad Sarayı, yemyeşil ağaçlarla ve rengarenk çiçeklerle kaplı büyüleyici bahçesiyle mutlaka görülmesi gereken yerlerden.
Tahran’da görülmesi gereken yerler arasında İran Halı Müzesi, Laleh Park, Mellat Park, Chidgar Lake ve Eram Amusement Park da var.
-Yolunuz Tahran’a düşerse Milad Kulesi’ndeki restoranda şehrin farklı açılardan manzarasını izleyerek keyifli bir yemek yiyin.
-Eram Amusement Park’taki eğlenceli oyuncaklarda çocukluğunuza dönün ve dönme dolaptan manzarayı izleyin.
-Kraliyet Mücevherleri Müzesi’ndeki göz alıcı eserleri görebilirsin.
-Ünlü İran halılarından örnekleri görmek isterseniz İran Halı Müzesi’ne ve Niavaran Sarayı’na gidebilirsiniz.
-Tüm ön yargılarınızı bir kenara bırakın ve Tacheen yiyin.
-Safran ve safranlı ürünlerden satın alın.
-Sokak sanatlarından örnekler ve graffitilerle dolu Tahran sokaklarını gezin.
Tahran’da gece hayatını ikiye ayırmak mümkün. Bunlardan ilki yasal olan gece hayatı diğeri ise yasaklı olmasına rağmen yaşanan gece hayatı olarak nitelenebilir.
Alkol kullanımının yasak olduğu ülkenin başkentinde kurallara uyan vatandaşlar gecelerini kafelerde, dondurmacılarda, tiyatro salonlarında ya da canlı müzik dinleyebilecekleri mekanlarda geçiriyorlar. Parklarda yürüyüş yapmak, popüler bir kafede arkadaşlarla sohbet etmek Tahranlıların sevdiği aktivitelerden.
Tahran’da gece hayatı denince akla bir de yasal olmayan partiler geliyor. Katılanların diledikleri gibi içki içtiği, evlerde kurulan barlarda hazırlanan ağır kokteyllerin başrolde olduğu ve ülkede yasaklanmış yabancı müziklerin bol bol dinlendiği partiler çok popüler.
Özel mülklerde düzenlenen bu partiler için özel ses izolasyon sistemlerinden yararlanılıyor. İçkileri ev sahipleri satın alıyor. Bu partiler genelde davetlilerin yeni kişileri davet etmesi sayesinde kalabalıklaşıyor ve genelde sabahlara dek devam ediyor.
İçkinin, flört etmenin, rock müziğin yasak olduğu İran’ın başkentinde gece hayatı tam olarak böyle gizli şekilde ve özel mülklerde yaşanıyor.
Tahran’da alışveriş dendiğinde bilinmesi gereken önemli bir kural var. O da şehirde kredi kartı kullanımının hala çok yaygın olmadığı. Yani yolunuz Tahran’a düştüğünde dilediğiniz gibi bir alışveriş deneyimi yaşamak istiyorsanız yanınızda nakit para taşımanız gerekiyor.
Tahran alışveriş merkezleriyle dolu bir şehirden ziyade büyük çarşıların ve semt pazarlarının alışverişte önem arz ettiği bir lokasyon. Şehrin ziyaretçileri de genellikle buraya geldiğinde halkı yakından gözlemlemek ve her şeyin en kalitelisine ulaşabilmek için çarşıları geziyor. Tahran Büyük Çarşı, şehirde alışveriş yapılabilecek en büyük alanlardan biri ve dünyanın en büyük çarşılarından biri.
Tahran’dan halılar, safran başta olmak üzere baharat çeşitleri, cam ve seramik süs eşyaları ve ipekle hazırlanmış ürünlerden satın alabilirsiniz.
Fecr Film Festivali (Şubat)
İranlı Kavimler Kültür Festivali (Mart)
Tahran Kitap Fuarı (Mayıs)
Tahran Kukla Festivali (Ağustos)
Nar Festivali (Kasım)
Nevruz Bayramı (Mart)
İran İslam Cumhuriyeti Günü (Nisan)
Tabiat Günü (Nisan)
Muhammed’in Risaletinin Başlangıcı (Nisan)
Ramazan Bayramı
Kurban Bayramı
Aşure günü
Muhammed'in Vefatı / Hasan’ın Şehadeti
Muhammed’in Doğumu / İmam Cafer-i Sadık’ın Doğumu
Fatıma’nın Vefatı
İslam İnkılabının Yıldönümü
Petrolün Millileştirilmesi Günü
-Tarhan’da karşıdan karşıya geçerken oldukça dikkatli olmak gerekiyor. Çünkü yayalara yeşil ışık yandığında dahi özellikle motosiklet sürücüleri kural ihlali yapmaktan çekinmiyor.
-İran’da bazı yapıların ya da alanların fotoğraflarını çekmek yasak ve bu yasaklar bölgelere konulan tabelalarla belirtilmiş. Tahran’da da fotoğraf çekmenin yasak olduğu yerler var ve şehir genelindeki polisler bu yasaklara uyulup uyulmadığını oldukça sıkı şekilde denetliyor. Bir poz olsa dahi yasaklı bölgede fotoğraf çekmediğinizden emin olun.
-Ülke genelinde olduğu gibi Tahran’da da içki içmek ya da alkollü içki taşımak yasak. Bu kurala uyum sağlamazsanız ahlak polislerinin radarına girebilirsiniz.
-Halktan kişilerin ya da polis gibi güvenlikten sorumlu kişilerin dikkatini çekmemek için Tahran’dayken yerel kıyafetlere uygun giymelisiniz.
-Eğer eşinizle seyahate çıktıysanız Tahran’da halka açık yerlerde onunla yakın temas etmemelisiniz.
Tahran’da ulaşımın en önemli bileşenleri otobüs, metro ve taksi. Otobüs ve metroyla ilgili bilinmesi gereken önemli bir nokta var. O da bu toplu taşıma araçlarında erkekler ve kadınlar için ayrı bölümler bulunduğu. Yani otobüs ya da metroya giderken cinsiyetinize göre sizin için ayrılmış bölümde yolculuk yapmanız gerekiyor.
Otobüs şehri gezmek için en doğru yöntemlerden biri. Çünkü farklı hatlar sayesinde yalnızca otobüs kullanarak şehrin dört bir yanına seyahat edebilirsiniz. Şehirde bazı otobüslere bilet alınarak binilebiliyor. Bu biletleri otobüs duraklarında konumlanmış gişelerden satın alabilirsiniz. Biletsiz binilen otobüslerde ise ücret mesafeye göre alınıyor ve otobüsten inerken bir ödeme yapmanız gerekiyor.
Metro da Tahranlıların sıklıkla kullandığı ulaşım araçlarından. Bunda toplu taşıma aracının hızlı olmasının ve şehrin farklı güzergahlarına sefer yapmasının önemi büyük. Metro biletlerini duraklardaki gişelerden alabilirsiniz.
Şehirde taksi de sıklıkla kullanılan bir ulaşım aracı. Tahran’daki taksilerde taksimetre yok. Bu nedenle eğer taksiyle yolculuk yapacaksanız binmeden şoför ile pazarlık yapabilirsiniz.
Bilkent Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü'nden mezun oldu. Bir süre bir marka ajansında içerik editörlüğü yaptı. Hürriyet Kitap bünyesinde "Ün, Aşk ve Diğerleri" adlı kitabı yayınlandı. Ajans deneyiminden sonra Enuygun ekibine katıldı.