Frig Vadisi seyahatiyle ilgili sorabileceğin 13 soru ve cevapları

Türkiye’nin 2. Kapadokya’sı olarak tanınan Frig Vadisi, günümüzden 3000 yıl önce Friglere ev sahipliği yapmış. Friglerin tüf kayalara oyarak inşa ettikleri evler, anıt mezarlar, tapınaklar, kiliseler ve kalelerin görülebileceği Frig Vadisi çok geniş bir alanı kaplıyor. Öyle ki antik yolları izleyerek oluşturulan Frig Yolu, ülkemizin üçüncü en uzun yürüyüş yolu. Henüz geniş kitleler tarafından keşfedilmemiş olan Frig Vadisi, turizm açısından büyük bir potansiyele sahip. Sen de henüz burayı keşfetmediysen senin için Frig Vadisi ile ilgili sorabileceğin tüm soruları cevapladım.

Frigler kimdir?

Frig Vadisi’ni anlatmaya ilk olarak Frigleri tanıyarak başlayalım. Antik yazarların bulguları incelendiğinde Frigler, kültürel olarak Güneydoğu Avrupa halklarına benzetildiği görülüyor. Bu nedenle de Friglerin milattan önce 11. yüzyılda Makedonya’dan Anadolu’ya göçtüğü düşünülüyor. Hititlerin Anadolu topraklarındaki hakimiyetinin sona erdiği yıllarda Frigler bu topraklarda yaşamaya başlamışlar.  Günümüzde Polatlı olarak bilinen, geçmişte ise Gordion olarak anılan noktada krallıklarını kuran Frigler, milattan önce 8. yüzyılda Orta ve Güneydoğu Anadolu’nun hakimiyetini elinde tutan güçlü bir devlet konumuna gelmiş.

Başkenti Gordion olan Frig Krallığı, yıllar içinde sınırlarını genişletmiş ve günümüzde Frig Vadileri olarak anılan topraklarda yaşamış. Uygarlığın tarihi yansıtan önemli yapılar da Frig Vadisi üzerinde bulunuyor. Milattan önce 6. yüzyılda Frig Uygarlığı, Anadolu’nun hakimiyetini kaybetmeye başladıktan sonra bölgeye yerleşen Romalılar ve Bizanslılar da Friglerin yaşam düzenlerini devam ettirmişler.

Frig Vadisi nerede?

Başkent Gordion’dan geniş bir alana yayılan Friglerin yaşadığı bölgeyi kapsayan Frig Vadisi, farklı şehirlerin sınırları içerisinde olan büyük bir bölge. Frig Vadisi, günümüzde Eskişehir, Kütahya ve Afyon il sınırları içinde yer alıyor. Vadi isminden kaynaklı olarak buranın coğrafi olarak vadiye benzemesini ve Ihlara Vadisi’ne benzer olmasını bekleyebilirsin ama Frig Vadisi terimi aslında kültürel anlamda bu uygarlığın izlerini taşıyan bölgenin geneli için kullanılıyor. Tarihçiler yerleşim merkezlerinin tümünü kapsaması için burayı Frig Vadileri adıyla tanımlamayı tercih ediyor. Antik dönemde ise burası Frigya adıyla anılıyormuş.

Frig Vadisi’nin Kütahya’daki sınırları, şehir merkezine 3 kilometre mesafede olan Yeni Bosna Köyü’nde başlıyor ve merkeze 55 kilometre uzaklıkta Ovacık Köyü’ne kadar devam ediyor. Eskişehir’de ise Frig Vadisi, Seyitgazi ilçesine oldukça yakın bir konumda bulunuyor. “Frig Vadisi Afyon’da nerede?” sorusuna cevap vermek gerekirse de vadi, İhsaniye ilçesinin Bayramaliler Köyü’nde Akdere mevkiinde konumlanıyor.

Frig Vadisi’ne nasıl gidilir?

Eskişehir, Kütahya ve Afyon il sınırlarının içine yayılan Frig Vadisi’ne en yakın şehir Kütahya. Kütahya il merkezinden yaklaşık 27 kilometre uzaklıkta olan Frig Vadisi’ne özel aracınla yapacağın yolculuk 35 dakika kadar sürecek. Eğer özel aracın yoksa Kütahya uçak bileti alarak şehre ulaşabilirsin. Havalimanından Frig Vadisi 69 kilometre mesafede. Havalimanından araç kiralamayı tercih edebilirsin ya da şehir merkezine gelen servisleri kullanabilirsin. Kütahya’dan Frig Vadisi’ne gitmek için otogardan ya da şehir merkezinden kalkan servislere binebilirsin.

Frig Vadisi, Eskişehir’e yaklaşık 64 kilometre uzaklıkta konumlanıyor. Araçla yolculuk 1 saat sürüyor. Eskişehir otobüs bileti alarak şehrin otogarına ulaştığında otogardan kalkan Frig Vadisi minibüsleri ile ulaşım sağlayabilirsin.

Afyonkarahisar üzerinden Frig Vadisi’ne gitmek istersen aradaki mesafe yaklaşık 120 kilometre. Özel aracınla 1 saat 30 dakikalık bir yolculuk ile vadiyi keşfetmeye başlayabilirsin. Afyonkarahisar otobüs bileti alıp otogardan Frigya’ya ulaşım sağlayan minibüsleri kullanabilirsin.

Frig Vadisi, Ankara’dan yaklaşık 300 kilometre mesafede ve araç yolculuğu 3 saat 14 dakika sürüyor. İstanbul’dan ise yaklaşık 315 kilometre uzakta ve arabayla 3 saat 45 dakika içerisinde Frig Vadisi’ne ulaşabilirsin.

Frig Vadisi’ne ne zaman gidilir?

Frig Vadisi’ne gitmek için belirli bir mevsim ya da tarih kısıtlaması bulunmuyor. Burası her mevsim ayrı bir güzelliğe sahip. Ancak kışın beyaz örtüyle kaplandığında harika manzaralara sahne olsa da çok soğuk olabiliyor. Eğer soğuktan pek haz etmiyorsan kışın gitmeni pek tavsiye etmem. Hatta sıcak bir dönemde gitsen bile yanına hırkanı almanı öneririm çünkü güneş battıktan sonra üşüme ihtimalin çok yüksek. Gezinin tam anlamıyla keyfini çıkarmak için en güzel zaman Nisan ayı ile Eylül arası aslında. Tabii özellikle Nisan, Mayıs ve Eylül aylarında hava durumunu kontrol edip yağış olmayan tarihleri seçmen daha güzel olur. Böylece hava şartları seni etkilemeden harika bir gezi yapabilirsin.

Frig Vadisi giriş ücreti kaç TL?

Frig Vadisi’ne girmek için herhangi bir giriş ücreti talep edilmiyor.

Frig Yolu kaç kilometre?

Türkiye’nin en uzun 3. yürüyüş parkuru olan Frig Yolu, 506 kilometre uzunlukta. Afyonkarahisar, Ankara, Eskişehir ve Kütahya illerine uzanan bu yol, Friglerin izlerini keşfetmek isteyen gezginler için oluşturulmuş. Uluslararası standartlara sahip olan yol, 5 yıl boyunca süren bir çalışma sonucunda 2013 yılında tamamlanmış. 3 ana rotadan oluşan Frig Yolu boyunca yürüyüş yapanları bilgilendirmek için renkli işaretler ve yön tabelaları bulunuyor.

Friglerin başkenti Afyonkarahisar’daki Seydiler’den başlayan 1. rota Gordion’dan başlayan 2. rota ve Kütahya’daki Yenice Çiftliği’nden başlayan 3. rota, Eskişehir’de bulunan Yazılıkaya Midas Kenti’nde kesişiyor.

Frig Vadisi nasıl gezilmeli?

Frig Vadisi çok geniş bir alana yayıldığı ve Frig Yolu 3 farklı rotaya sahip olduğu için Frig Vadisi turu düzenleyen şirketlerle bir gezi yapmayı tercih edebilirsin. Günübirlik Afyon Frig Vadisi yürüyüş turları ya da Kütahya’dan düzenlenen günübirlik turlara katılabilirsin. Eskişehir’den ise Yazılıkaya’ya yapılan turlarla Friglerin en önemli eserlerini görebilirsin.

Turlara katılmak yerine kendin gezmek istersen, ilk olarak senin için Frigya ile ilgili bazı rehber kitaplar önermek isterim. Yolun işaretlenme çalışmalarında yer alan Hüseyin Sarı tarafından hazırlanan "Frig Yolu" adlı kitabında rotalarla ilgili detaylı açıklamaları ve tarihi eserlerle ilgili önemli bilgileri bulabilirsin. Bilge Umar tarafından yazılan "Frigya" adlı kitap da bölgenin tarihiyle ilgili detaylı bilgiler bulabileceğin bir rehber. Aynı zamanda Frig Yolu için hazırlanan mobil uygulamaları da telefonuna indirebilirsin.

Şimdi gelelim nasıl gezmen gerektiğine. Genelde turistler Frig Vadisi’ni arabalarıyla gezmeyi tercih ediyorlar. Ancak bu bölge, trekking yapmak ve bisikletle keşfetmeye çok elverişli bir bölge. Bu nedenle benim tavsiyem, bölgeye arabanla gelsen bile trekking yapmanın keyfini çıkarman olacak. Eğer bisikletle keşif yapmayı seviyorsan bisikletini de yanında getirip aracından inip yoluna bisikletle devam edebilirsin.

Hangi rota tercih edilmeli?

3 farklı rota olduğunu ve hepsinin ayrı bir güzelliğe sahip olduğunu duyduktan sonra aklında “Hangi rotayı tercih etmeliyim?” sorusunun dolaştığına eminim. Aslında bu tamamen kişisel tercihine bağlı olarak cevaplanacak bir soru. Az önce bahsettiğim kitapları okuyarak senin için en uygun rotayı bulabilirsin. Ancak ben de bazı değişkenlere bağlı olarak sana birkaç öneri sunacağım.

Rotaların başladığı ve bittiği yerin farklı olduğunu ve aracınla rotanın başladığı yere geldiğini göz önünde bulundurursak aracına geri dönebileceğin bir rotayı tercih etmelisin. Bunun için Kütahya’dan başlayan 2. rotayı yürüyebilirsin. Fındık Köyü’nden başlayıp İncik, Doğuluşah bölgelerinde yürüdükten sonra Fındık Köyü’ne geri dönebilirsin. Rotanın sonunu yani Yazılıkaya’yı görmek istersen Yazılıkaya’ya gitmek için aracını kullanabilirsin.

Eğer Frig Yolu’nu bisikletinle keşfetmeyi düşünüyorsan ve aracına bisikletini yükleyip geldiysen, Kütahya’dan başlayıp Yazılıkaya’ya kadar pedal çevirebilirsin. Burada 1 gece konaklayıp dinlenerek 1. rotayı takip ermelisin. Döğer’a kadar bisikletle gelip buradan kalkan trenle Sabuncupınar’a geçerek aracına ulaşabilirsin.

Aracına dönmek zorunda değilsen ve bisikleti tercih etmezsen, rotaların tamamını yürümeyi planlarken tamamen kondisyonuna ve görmek istediğin özelliklere bağlı olarak tercih yapmalısın.

Frig Vadisi kaç günde gezilir?

Frig Vadisi’ni gezmek için ne kadar zaman ayıracağın tamamen senin tercihlerine bağlı bir durum aslında. Frig Yolu rotalarından birinde trekking mi yapacaksın yoksa gezilecek yerleri arabayla mı göreceksin gibi değişkenlere bağlı olarak burada geçireceğin zaman değişecektir. Ancak turistlerin çoğunluğu günübirlik Afyon Frig Vadisi yürüyüş turlarına katılarak gelmeyi tercih ettiğini belirteyim. Bunun sebebi ise konaklama imkanları. Vadi içinde konaklama imkanları sınırlı olduğu için günübirlik geziler daha çok tercih ediliyor.

Eğer sen aracınla görülecek yerleri görmeyi planlıyorsan günübirlik bir gezi planlayabilirsin. Ancak bu vadide görülecek çok fazla yer bulunuyor. Yani aracınla gezsen bile görmen gereken her yeri tek güne sığdırmak zor olacaktır. Vadide görmen gerekenleri keşfetmek için 2 gün ayırmanı öneririm. Doğa yürüyüşü yapmaktan keyif alıyorsan ve vadiyi yürüyerek keşfetmek istiyorsan da en az 2 gün gerekiyor.

506 kilometrelik Frig Yolu’nun tamamını keşfetmek gibi bir hedefin varsa kondisyonuna bağlı olarak değişse de en az 15-20 gün arası bir yolculuk olacağını söyleyebilirim.

Frig Vadisi’nde nereler gezilir?

Frig Vadisi çok geniş bir alana yayıldığı için görülmesi gereken yerler de oldukça fazla. Ayrıca görülmesi gereken yerlerin birbirinden uzakta ya da farklı rotalarda olma durumu da var. Bu nedenle nereden Frig Vadisi’ne geldiğin ya da hangi rotayı seçtiğin göreceğin yerleri değiştiriyor.

Yazılıkaya

Frig Vadisi’nin en meşhur noktası Yazılıkaya. Az önce de bahsettiğim gibi Frig Yolu’nun 3 ayrı rotası da Yazılıkaya’da birleşiyor. Eskişehir şehir merkezine yaklaşık 70 kilometre uzaklıkta olan Yazılıkaya’nın adı aslında üzerinde bulunan yazıtlardan geliyor. Yerli halk kayanın üzerindeki yazılar sebebiyle buraya Yazılıkaya demeye başlamış. Anıtın üzerinde Frig dilinde Midai kelimesi yazdığı için aslında buraya Midas Anıtı ismi verilmiş. Frig Uygarlığı’nın en önemli ve görkemli eserleri arasında olan Midas Anıtı’nın geçmişi milattan önce 3000’li yıllara kadar uzanıyor. Friglerin dini ve kültürel yaşayışlarını gözler önüne seren bu önemli eser Frig Vadisi seyahati planlayanların mutlaka görmesi gereken bir yer.

Konum Linki

Aslanlı Mabet

Midas Anıtı’na 16 kilometre uzaklıkta bulunan Aslanlı Mabet, üzerindeki aslan kabartmaları nedeniyle bu isimle biliniyor. Yapının ana odasının kapısındaki yazıtta Solon kelimesi geçtiği için Solon’un Mezarı olarak da isimlendiriliyor. Kümbet Köyü’nde konumlanan Aslanlı Mabet’in kayaya ilk oyulduğu dönem Friglere dayanıyor ama burası Roma döneminde de ikinci kez kullanılan bir yer. Kütahya’daki Yenice Çiftliği’nden başlayan rotayı tercih edersen görebileceğin Aslanlı Mabet, antik yollardan birinin üzerinde.

Konum Linki

Gerdekkaya

Doğanlı Vadisi’nde konumlanan Gerdekkaya, oldukça büyük bir kayaya oyulmuş bir anıt mezar. Üçgen alınlığı ve iki sütunuyla bir tapınağın cephesine benzeyen anıt mezarın tarihinin, Helenistik Çağ olarak anılan milattan önce 3000li yıllara dayandığı düşünülüyor. Friglerden sonra bölgeye yerleşen Roma ve Bizanslılar da bazı değişiklikler yaparak Gerdekkaya’yı kullanmaya devam etmişler.

Konum Linki

Üçlerkayası Köyü

Afyonkarahisar’ın İhsaniye ilçesinde bulunan Üçlerkayası Köyü aslında Frig Vadisi’ne Türkiye’nin 2. Kapadokya’sı unvanını veren yer diyebiliriz. Friglerin tarihine ışık tutan yapıların yanında peribacalarına da ev sahipliği yapan köy, birçok turist tarafından ziyaret ediliyor. Popülerliği artmaya başlayan Üçlerkayası Köyü’nde anıt mezarlar, kayalara oyulan yaşam alanları, mitolojik zindan ve şarap deposu gibi görebileceğin birçok yer var. Eğer Frig Vadisi’ni Afyonkarahisar yönünden gezmeyeceksen bile bu köyü gezmek için ayrı bir seyahat planı yapmanı öneririm.

Konum Linki

Aslankaya

Üçlerkayası Köyü ile Döğer arasında bulunan Aslankaya, Frig Vadisi’nin en meşhur yapılarından biri. Üçlerkayası Köyü’nü ziyaret edip Emre Gölü’ne gidiyorsan mutlaka buraya da uğramalısın. Anıtın üzerinde şaha kalkmış kükreyen aslanların kabartması bulunduğu için Aslankaya ismi verilmiş. İki aslan arasında da Kibele kabartması bulunuyor.

Konum Linki

Emre Gölü

Döğer ile Bayramaliler Köyü arasında konumlanan Emre Gölü, doğal yollarla oluşmuş bir tatlı su gölü. Gölü görmeye geldiğinde sadece göl manzarasını değil Frig Vadisi’nin önemli eserlerini de görme şansı yakalıyorsun. Gölün günbatımı manzarası oldukça etkileyici olduğu için burada mutlaka günbatımı saatlerini geçirmelisin. Gölde kanoyla bir gezintiye çıkmak da tarihi atmosferi daha yakından tanımana yardımcı oluyor. Ayrıca Frig Vadisi üzerinde düzenlenen balon turları da Emre Gölü’nün kıyısından başlıyor. Eğer Türkiye’nin 2. Kapadokya’sını balonla keşfetmek istersen göle gelebilirsin.

Konum Linki

Ayazini Köyü

Frig Vadisi’nin en meşhur noktalarından birisi olan Ayazini Köyü, Friglerden beri yerleşim yeri olarak kullanılmış. Bu nedenle burada Friglerin yanı sıra Romalıların ve Bizanslıların eserlerinin izlerini de görmek mümkün. Tüf kayaların oyularak evlere dönüştürüldüğü yapılar ve kaya mezarları gerçekten büyüleyici. İnsanların bu kaya evlerde nasıl bir yaşam sürdüğünü hayal etmek gezini oldukça ilginç bir deneyime dönüştürüyor. Bu köyde mutlaka görmen gereken yapı ise Ayazini Kilisesi. 1000’li yıllarda Bizanslıların burada yaşadığı dönemde yapılmış olan kilise dünyada örneği çok az bulunan bir yapıya sahip. Yapının içindeki kubbeli mimari de gördüğünde nasıl yapıldığına inanamayacağın cinsten.

Konum Linki

Avdalas Kalesi

Tüf kayalara oyulmuş bir kaleyi görmeye ne dersin? Avdalas Kalesi, tüf kayaların oyulması inşa edilmiş Bizanslıların Frig Vadisi’nde yaşadıkları dönemden kalma bir eser. Gazlıgöl Kaplıcası’na 10 kilometre uzaklıkta olduğu için Gazlıgöl’e gelip termal suların tadını çıkarmak isteyenler tarafından da çok sık ziyaret ediliyor. Sen de Frig Vadisi gezini bu kaleyi görüp Gazlıgöl Kaplıcaları’na giderek sonlandırabilirsin.

Konum Linki

Frig Vadisi’nde nerede kalınır?

Frig Vadisi içerisinde konaklama imkanlarının sınırlı olduğundan bahsetmiştim. Vadiden çıkmadan konaklama imkanı sağlayan yerler bulunsa da genelde turistler yakın şehirlerdeki otelleri tercih ediyor. Kütahya’dan geziye başlayacaksan Kütahya otelleri arasından seçim yapabilirsin. Buradaki otellerin bazıları Frig Vadisi’ne ulaşım konusunda da yardımcı oluyorlar. Eğer Afyon’dan başlayan rotayı tercih edeceksen Afyon’a gelmişken termal suların keyfini çıkarmadan dönmemeni öneririm. Frig Vadisi’nde trekking yaptıktan sonra Afyon termal oteller arasından seçim yaparak kendini termal suların dinlendirici kollarına bırakabilirsin. Eğer Frig Vadisi gezini Yazılıkaya’da sonlandıracaksan ve dinlenmek istiyorsan Eskişehir otelleri doğru tercih olur.

Frig Vadisi’nde kamp yapılır mı?

Frig Yolu rotaları tek bir günde yürümek için oldukça uzun olduğundan dinlenmek için kamp çok sık tercih ediliyor. Eğer Frig Yolu’nu 1. rotadan yürüyorsan rota üzerindeki Ayazini’nde bulunan Şerife Teyze’nin Yeri’nde çadırını kurabileceğin bir kamp alanı var. Ayrıca 1. ve 2. rotalar üzerinde Frig Evleri olarak bilinen yerler mevcut. Bu evlerin bulunduğu alanlarda çadırını kurabilirsin. Bu evlerin sadece belirli bir yerde bulunmadığını da belirteyim. İki  rota boyunca da bu evlerle karşılaşabilirsin. Kamp alanı olmayan yerlerde çadır kurup kuramayacağın konusunda ise jandarma ile iletişime geçmeni öneririm.

Frig Vadisi’nde alışveriş imkanı var mı?

Frig Vadisi’nde trekking ya da kamp yapacaksan hazırlıklı gelmeni kesinlikle tavsiye ederim. Özellikle de üzerinde Frig evleri bulunan rotalardan yürümeyeceksen tüm ihtiyaçlarını yanına almalısın çünkü vadide ihtiyaçlarını alabileceğin herhangi bir bakkal ya da market bulunmuyor. Frig evleri, yiyecek, içecek, tuvalet ve duş ihtiyacını rahatça karşılayabileceğin en doğru yerler. Vadiye yakın köylerde bulunan bakkallara giderek de ihtiyaçlarını giderebilirsin ancak yol tabelaları yetersiz gelebileceği için kaybolma ihtimaliyle karşı karşıya kalabilirsin.