Edirne’de ne yenir?
Osmanlı’ya uzun yıllar boyunca başkentlik yapan Edirne, ülkemizde saray mutfağını en iyi temsil eden şehirlerden biri olarak dikkat çekiyor. Ayrıca Trakya’daki avantajlı konumu sayesinde Balkan mutfağından da yoğun bir şekilde etkilenen Edirne, tam anlamıyla bir gastronomi kenti. Yaprak ciğerinden bulgur çorbasına, Edirne köftesinden mutancanaya Edirne’nin en geleneksel lezzetlerini içeriğimizde bulabilirsin.
Yaprak ciğer
Edirne’nin meşhur lezzetlerinden biri olan yaprak ciğeri, tıpkı yaprak döner gibi kesilen incecik ciğerlerin baharatlı una bulanması ve neticede kızartılması ile elde ediliyor. Şehre gezmek için gelen yerli ve yabancı turistlerin öncelik verdiği bu lezzet, aynı zamanda tava ciğer adıyla da biliniyor. Edirne ile tam anlamıyla özdeşleşen yaprak ciğeri hakkını vererek yapmak epey maharet istiyor.
Türk mutfağının da popüler lezzetleri arasında kabul gören tava ciğer ya da bir başka deyişle yaprak ciğeri bu denli özel kılan unsurların başında kendine has baharatları geliyor. Normalde sakatat lezzetlerinden hoşlanmayanların bile severek yiyebileceği yaprak ciğer, hem porsiyon hem de dürüm olarak tüketilebiliyor. Edirne’de bu lezzeti tadabileceğin bazı yerler şöyle;
1. Aydın Tava Ciğer
2. Ciğerci Niyazi Usta
3. Meşhur Edirne Ciğercisi İlhan Kazım Usta
Ciğer sarma
Sıradaki lezzetimiz yine ciğerle ilgili. Edirne mutfağında ciğerin çok önemli bir yere sahip olduğunu net şekilde ifade edebiliriz. Bu nedenle ciğer sarma ve tava ciğer başta olmak üzere ciğerin odak noktada yer aldığı pek çok lezzetten söz etmek mümkün. İsminden de anlaşılacağı üzere orijinal bir sarma türü olan ciğer sarma yemeği, klasik sarmalardan epey farklı bir içeriğe sahip.
Sunumu da lezzeti gibi orijinal olan bu yemekte karabiber ve kimyon gibi baharatlar oldukça baskın. Genel olarak 1 saat gibi bir sürede yemeye hazır hale gelen ciğer sarma, porsiyon biçiminde servis ediliyor. Yılın her döneminde rahatlıkla tüketilebilen ciğer sarma, kuzu iç gömleği ismiyle anılan özel ciğer zarlarına sarılıyor. Ayrıca sanılanın aksine ocakta değil doğrudan fırında pişiriliyor. Ciğer sarma yiyebileceğin bazı mekânlar şöyle;
1. Meşhur Edirne Ciğercisi İlhan Kazım Usta
2. Akgünler Ciğercisi
3. Edirne Ciğercisi Kemal Usta
Bulgur çorbası
Şehrin yöresel yemeklerinde et yemekleri kadar çorbalara da yer var. Edirne’nin en çok sevilen geleneksel çorbalarından biri olan bulgur çorbası, kış aylarının vazgeçilmezi. Ana yemekler öncesinde ideal bir başlangıç olarak sofralarda kendine yer bulan bulgur çorbası bulgur haricinde tereyağı, domates salçası, soğan ve sarımsak gibi malzemelere ihtiyaç duyuyor.
Uzun süre tok tuttuğu için diyete yönelenlerin de epey benimsediği bu çorba, besleyici ve sağlıklı bir içeriğe sahip. Esnaf lokantalarında ya da şehir merkezindeki çorbacılarda bulgur çorbasına rastlama olasılığın epey yüksek. İşte Edirne’de bulgur çorbası yiyebileceğin bazı popüler yerler;
1. Kartopu Sulu Yemek
2. Balkan Piliç Lokantası
Soğanlı tavuk yahni
Eğer rutin tavuk tariflerinden sıkıldıysan Edirne’ye özgü olan bu ilginç tavuk yemeğini mutlaka denemelisin. Yapımı epey zahmetli olsa da beklemene değecek olan soğanlı tavuk yahni tavuk, salça, soğan, yağ, sarımsak ve çeşitli baharatlar kullanılarak yapılıyor.
Bu arada geleneksel yemekte normal soğanlar değil arpacık soğanlar kullanılıyor. Hem fırında hem de tencerede pişebilen soğanlı tavuk yahni, yöre halkının sene boyunca evde yapmayı sevdiği bir lezzet. Genellikle pirinç pilavıyla beraber servis edilen bu özel yemeği Edirne merkezde ya da çevre ilçelerde tadabileceğin bazı mekânlar şöyle;
1. Edirne Saray Lokantası
2. Ayçiçeği Restoran
Kandilli mantı
Edirne usulü mantının tadına bakmak istersen menülerinde kandilli mantı gördüğün yerlere yönelmen gerekiyor. Kandilli mantı, klasik mantılardan pek çok özelliğiyle ayrılıyor. İçinde kanat, pirinç ve but barındıran bu ilginç mantı türü, aynı zamanda defne yapraklarıyla farklı bir lezzete ulaşıyor.
Şeklinden dolayı böyle bir isimle anılan mantı, sarımsaklı yoğurtla ve özel sosuyla tüketiliyor ancak dilersen doğrudan sade olarak da tüketebilirsin. Bu arada bazı yörelerde kaz veya ördek etiyle de hazırlanabiliyor. Kandilli mantıyı yemek için şu yerlere yönelebilirsin;
1. Çökermet Cafe
2. Melek Anne Restoran
Kadınbudu köfte
Türk mutfağının sevilen lezzetlerinden olan kadınbudu köfteye talip olan pek çok şehir var. Edirne bu şehirlerden biri olarak dikkat çekiyor. Kadınbudu köftenin gerçekte hangi yöreye ait olduğu tartışması devam ederken Balkan mutfağının etkisiyle dahil olduğu kesin olarak biliniyor.
Kadınbudu köfte, Edirne’deki restoranlarda ya da evlerde sıklıkla hazırlanan çok özel bir yemek. Kadınbudu köftede genel olarak pirinç ve kıymadan yararlanılıyor. Ayrıca içinde yumurta, soğan, buğday unu da dahil ediliyor. Hem protein hem de kalsiyum açısından zengin bir içeriğe sahip olan kadınbudu köfte, ızgara, fırın ya da ocakta sorunsuz şekilde pişebiliyor. Kadınbudu yiyebileceğin mekânlar şöyle;
1. Edirne Ege Mutfağı
2. Balkan Piliç Lokantası
Mamzana
Tıpkı ismi gibi ilginç bir lezzet olan mamzana, genel olarak meze ya da salata olarak tüketiliyor. Mamzanada közlenmiş patlıcan haricinde çiğ domates, maydanoz, yoğurt ve biber gibi her zaman bulunabilir malzemelerden yararlanılıyor. Çoğunlukla et yemeklerinin yanında söylenen bu yöresel lezzet, hafif yapısıyla öne çıkıyor. Edirne’de bir kebap restoranına gittiğinde genellikle sen henüz söylemesen bile mamzana önden masaya getiriliyor. Közlenmiş patlıcana bambaşka bir lezzet katan mamzanayı tadabileceğin bazı mekânlar şöyle;
1. Asmaaltı Ocakbaşı
2. Mezze’s
Edirne köftesi
Edirne köftesi, her ne kadar ciğerinin bir nebze gölgesinde kalsa da köfte severlerin favori lezzetleri arasında kendine yer bulmayı başarıyor. Kıyma dışında çeşitli baharatlar ve közlenen sebzelerle hazırlanan bu yöresel köfteyle şehrin hemen hemen her bölgesinde karşılaşabilirsin. Edirne köftesi normalde porsiyon olarak da hazırlanabiliyor ancak genellikle ekmek arası tercih ediliyor. Edirne köftesinin özelliği, tamamen kuzu kıymasından yapılıyor olması. Şehirle özdeşleşen bu köfteyi yiyebileceğin bazı mekânlar şöyle;
1. Köfteci Osman
2. Hüseyin’in Yeri
Elbasan tava
Elbasan tava da Edirne mutfağının iddialı seçeneklerinden biri olarak öne çıkıyor. Elbasan tava adını Arnavutluk’un bir şehri olan Elbasan’dan alıyor. Nitekim Edirne mutfağında Balkan etkisine değinmiştik. Elbasan tava da bu etkinin bir sonucu.
Kuzu kolundan yapılan Elbasan tava, damaklarda müthiş bir tat bırakıyor. Ayrıca arpacık soğan, tereyağı, yoğurt, sarımsak ve yumurta gibi malzemelere de başvuruluyor. Elbasan tava genellikle özel günlerde misafirlere yönelik olarak hazırlanan spesiyal bir yemek olarak kabul görüyor. Uzun yıllar boyunca saray mutfağında da yer alan bu köklü lezzet fırında pişiriliyor. Piştikten sonra yoğurtlu özel sosuyla servis ediliyor. Elbasan tavayı Edirne’de tadabileceğin yerler şöyle;
1. Aydın Tava
2. Ustam Yemek Salonu
Kampanyalar
Piyaziye
Piyaziye, Edirne’de Osmanlı mutfağından izler barındıran yemekler arasında bulunuyor. Edirne’nin bir dönem Osmanlı’ya başkentlik yapması, şehrin mutfağında bu kadar köklü lezzetlerin yer almasını sağlıyor.
Piyaziye yemeğinde soğana pirinçli ve kıymalı iç harcı konuluyor. Farklı şehirlerde piyaz ismiyle de tanınan piyaziye kuru fasulye, soğan, maydanoz ve sumak gibi malzemelerle yapılıyor. Üzerine ise sirke, limon ve yağın dahil edilmesi, salata ve meze mantığıyla yenen piyaziyeye bambaşka bir lezzet katıyor. Piyaziye çoğunlukla kebapçılarda ya da et restoranlarında kendine yer buluyor. Özellikle köfte ile çok yakışan piyaziyeyi şehirde şu mekanlarda deneyebilirsin;
1. Asmaaltı Ocakbaşı
2. Köfteci Osman
Mutancana
Yine Osmanlı saray mutfağına ait bir lezzet olan mutancana bal, et, siyah erik, incir ve tarçın gibi farklı malzemeleri biri araya getiriyor. Mutancananın tarihi 15. yüzyıla dek uzanıyor. Bu geleneksel yemeğin, Fatih Sultan Mehmet tarafından çok sevildiği biliniyor. Şehirde özellikle de tarihî restoranların menülerinde bulunmaya devam eden mutancana, farklı meyvelerle etin ilginç uyumuna tanıklık etmeni sağlıyor.
Mutancana yemeğine aynı zamanda isteğe bağlı olarak sirke, ceviz ve badem de dahil ediliyor. Hem besleyici hem de lezzetlii olan mutancana, hem kırmızı et hem de tavuk etinden hazırlanabiliyor. Yumuşak yapısıyla kolay tüketilen bu özel lezzeti tadabileceğin bazı yerler şöyle;
1. Ayçiçeği Restoran
2. Ponsetya
Zirva
Saray mutfağının gözde lezzetlerinden olan zirva, genellikle bir ana yemek olarak görülmüyor. Bu yardımcı yemek tıpkı mutancanada olduğu gibi meyvelerle etin buluşmasını görüyoruz. İncir, safran tohumu, kuru kayısı, haşhaş, bal, üzüm ve kuzu etini aynı yemekte buluşturan zirva, ustalık isteyen bir lezzet.
30 dakika gibi bir sürede pişen zirva yemeği, mutancana işe birbirine çok sık karıştırılıyor. Yapılış tarzı birbirine çok benziyor olsa da aralarındaki temel fark malzeme içeriği. 1200’lü yıllara ait olan bu köklü yemek, tavuk etiyle hazırlanıyor. Osmanlı Dönemi’nden genellikle cuma akşamlarında ya da Ramazan dönemlerinde pişirilen bu yemeği Edirne’de yemek adına şu mekanlara yönelebilirsin;
1. Salih Serkan Ciğercisi
2. Ponsetya
Badem ezmesi
Geleneksel Edirne yemeklerinden sonra şimdi de tatlılara göz atalım. Tatlı bölümüne Edirne’nin geleneksel badem ezmesi ile başlayalım. Badem ezmesinin tarihi bizi Osmanlı Dönemi’ne dek götürüyor. Der-i Saadet adlı kapının girişinde ağızları tatlansın diye padişahlara sunulan bu harika lezzet; bademin su, limon ve şekerle birleşip bir dibekte dövülmesi neticesinde yapılıyor. 2. Murad zamanında Edirne’de yer alan badem ağaçlarının fazlalığı, badem ezmesinin de yaygınlaşmasını sağlamış. Marzipan adıyla da anılan tarihi tatlıyı Edirne’de bulabileceğin bazı yerler şöyle;
1. Edirne Sultanzade
2. Keçecizade
Gaziler helvası
Edirne’nin bir diğer geleneksel tatlısı olan gaziler helvası, geçmişte şehirde askerlerin uğurlandığı sırada hazırlanan bir tatlı olarak biliniyor. Bu nedenle sadece tadıyla ve görüntüsüyle değil, bu çok özel hikayesi nedeniyle de yıllardır yaşatılmaya devam ediyor. O yıllarda askerlerin hem uğurlanırken hem de döndüklerinde bu helva ile karşılaştığı biliniyor. Gaziler helvasında un, badem, tereyağı, süt gibi temel malzemelere yer veriliyor. Bademler servis sırasında helvanın üzerine bırakılıyor. Geçmişten gelen bu köklü lezzeti tadabileceğin bazı yerler şöyle;
1. Esatlar Helva
2. Helvacı Ali Edirne
Cevizli oturtma
Sadece Edirne mutfağının değil aynı zamanda Trakya’nın meşhur lezzetleri arasında olan cevizli oturtma, genel olarak oklava tatlısını andırıyor. Siniye yerleştirildiği için böyle bir isimle anılan cevizli oturtma, normalde Rumelilere ait bir lezzet. Geçmişten bugüne yöre halkının bayramlarda ve özel günlerde misafirlere ikram ettiği leziz tatlı, bazı kaynaklarda “Trakya oturtması” olarak da geçebiliyor. Bu arada pişme işleminden sonra üstüne özel olarak koyu bir şerbet dökülüyor. Edirne şehir merkezinde ya da çevre ilçelerde bu lezzeti tadabileceğin bazı yerler şöyle;
1. Lavanta Pastanesi
2. Füruzan Tatlı & Baklava
Zerde
Pirinç, nişasta, şeker, zerdeçal, bal, zencefil ve gül suyu gibi malzemelerle pratik şekilde yapılan zerde, hem yardımcı bir yemek hem de tatlı olarak sofralara geliyor. Ortalama 45 dakikada servise hazır hale gelebilen geleneksel tatlı, limon eşliğinde tüketiliyor. Zerde aslında Anadolu’nun farklı şehirlerinde de yapılıyor ancak Edirne’de biraz daha fazla öne çıktığını ifade edebiliriz. Evlerde de sıkça yapılan zerde, saray mutfağından miras kalmış bir lezzet. Antep, Balıkesir, Tekirdağ ve Gaziantep mutfağında da karşılık bulan zerdeye safran, renk ve koku katıyor. Zerdeyi tadabileceğin yerler şöyle;
1. Asmaaltı Ocakbaşı
2. Arslanzade Merkez
Kavala kurabiyesi
Listemizin son sırasında Yunanistan’dan ülkemize gelen meşhur Kavala kurabiyesi var. Trakya Bölgesi’nde çok sevilen bu lezzetli kurabiye çiğ badem, pudra şekeri, margarin, un, sıvı yağ, tereyağı gibi malzemelerle yapılıyor. Hem merkezde hem de ilçelerdeki pek çok pastanede orijinal Kavala kurabiyesi bulman mümkün.
Paketli halde satılmasından dolayı hediyelik olarak da değerlendirebilirsin. Kavala kurabiyesinin içinde badem ve fındık bol bol kullanılıyor. Pudra şekeri ile buluşan kurabiyeler, genellikle çayla beraber tüketiliyor. Görünümü ve kokusuyla büyüleyen Kavala kurabiyesini Edirne’de tatmak için şu yerlere yönelebilirsin;
1. Edirne Sultanzade
2. Osmanlı Şehzade
Lezzetli yemeklerin ardından şehri gezmek istersen sana rehber olacak Edirne’de gezilecek yerler yazımıza göz atabilirsin.
