İstanbul’un sessiz ve sakin semtlerinden biri olan Çengelköy İstanbul Boğazı’nın Anadolu yakasında Üsküdar semtine bağlı bir huzur köşesidir. Çengelköy, sahip olduğu tarihi ve doğal güzelliklerle boğazın en güzel yamaçlarından birini süslüyor. Çengelköy, adını Osmanlı döneminde gemi çapalarının burada yapılmasından alıyor.
İstanbul, tarihi ve kültürel zenginliklerle dolu dolu bir şehirdir ancak bazen insan kalabalıkları bizi yorar. İşte tam böyle zamanlarda Çengelköy adeta bir can simidi gibi imdadımıza yetişir. Çengelköy, kaotik şehirden uzaklaşmak ve biraz huzur bulmak isteyenler için mükemmel bir seçenek.
Çengelköy’de gezilecek yerlerde ilk sırada Çengelköy sahili ve çınar ağaçlarıyla kaplı Çengelköy sokakları geliyor. Çengelköy semti, Boğaz'ın incisi konumunda olan güzel bir sahil şeridine sahiptir. Burada yürüyebilir, denize karşı banklarda oturabilir ve semtin eşsiz manzarasının keyfini çıkarabilirsiniz.
Sahil boyunca uzanan çay bahçelerinde çayınızı yudumlayarak keyifli bir zaman geçirebilirsiniz. Çengelköy sokaklarında gezerken hala devam eden samimi mahalle kültürünün sıcaklığını hissederek birbirinden renkli kafelerinde mola verip bol bol fotoğraf çekebilirsiniz.
Çengelköy’de yapılması gerekenler listesinin başında, 1970 yılından beridir çay bahçesi olarak hizmet veren, adını da girişindeki asırlık çınar ağacından alan Çengelköy Tarihi Çınaraltı Aile Çay Bahçesi’nde boğaza nazır oturmak ve mütevazi bir kahvaltı yapmak gelir. Çengelköy Börekçisi’nden böreğinizi, Tarihi İsmail’in Has Ekmek Fırın’ından taze ekmeğinizi, Çengelköy’ün meşhur salatalığı ve kahvaltılık yiyeceklerinizi kapın, çay bahçesinden de içeceklerinizi ısmarlayın ve boğazın tadını ekonomik bir kahvaltı seçeneğiyle çıkarın.
Dilerseniz Çengelköy Tarihi Çınaraltı Aile Çay Bahçesi’nde sunulan lezzetli kahvaltı ürünleriyle kahvaltınızı yapabilir veya günün diğer saatlerinde yemek yiyebilirsiniz. Çengelköy’ün en popüler mekanlarından olan Çengelköy Tarihi Çınaraltı Aile Çay Bahçesi’ni özel kılan bir diğer şey de 90’ların popüler sıcak aile dizisi Süper Baba dizisinde ‘Fiko’nun Yeri’, ‘Nihat’ın Kahvesi’ olarak ünlenmiş olması.
Açık olduğu saatler
Asırlık çınarın hemen arkasında bulunan Hamdullah Paşa Camisi bir sonraki durağınız olabilir. Kürekçi bir babanın oğlu olan Abdullah Ağa Kaptan-ı Deryalığa yükselmiş, 1818-1820 yılları arasında yaptırmış olduğu Hamdullah Paşa Camii birkaç defa restorasyondan geçmiş ve günümüzde hala ibadete açık olan ziyaret edilmeye değer yapılar arasındadır.
Kuleli Caddesi yönünde yürümeye başladığınızda 1720 yılında Sultan III. Ahmet döneminde Kaptan’ı- Deryalık yapmış Nişancı Kaymak Mustafa Paşa tarafından yaptırılmış olan Kuleli Kaymak Mustafa Paşa Camii’yi göreceksiniz. İki katlı ahşap çatılı olan bu camiye ek bölümler 1837 yılında Sultan II. Mahmut tarafından yaptırılmıştır. 2018 yılında aslına uygun olarak bir restorasyondan geçmiş ve günümüzdeki halini almış.
Kuleli Kaymak Mustafa Paşa Cami ibadete açık olup boğazda bulunan güzel manzaralı camilerden biridir. Tek minareli ve tek şerefeli olan bu cami Kulebahçe Mescidi, Kuleli Ocağı Mescidi ve Kuleli Cami olarak da bilinir.
Sadullah Paşa Yalısı, 1800’den önce inşa edilmiş Osmanlı döneminden günümüze ulaşan, Çengelköy semtinde boğazın eşsiz ahşap yapılı yalılarından biridir. Yalı ilk olarak I. Abdülhamit tarafından haremden sorumlu olan Darüssaade Ağası Mehmet Ağa’ya hediye edildi.
Daha sonra Sadrazam Koca Yusuf Paşa tarafından alınmış, ondan kızı Emine Hanım’a, Emin Hanım’dan da oğlu Hamdi Paşa’ya kalmıştır. Hamdi Paşa ise yalıyı Sadullah Paşa’nın babası Esat Muhlis Paşa’ya satmış. Günümüzde yalı Sadullah Paşa’nın uzak akrabası Emel Esin’in adına kurduğu vakfa aittir.
Çengelköy’deki Kuleli Askeri Lisesi, Türkiye’nin en eski askeri okullarından biridir. İlk olarak 1845 yılında Osmanlı döneminde Tophane’de bulunan bir binada faaliyete başlamış daha sonra 1872 yılında Kuleli kışlasına taşınmış ve Kuleli Askeri İdadisi adını almıştır. Savaş dönemlerinde zaman zaman hastane olarak bazen de yetimhane olarak kullanılmıştır. 1923 yılından beri ise Askeri Okul olarak hizmet veren Kuleli Askeri Lisesi, askeri eğitim okulu olarak faaliyet gösterdi. Burada öğrenciler, Türk Silahlı Kuvvetlerine subay olarak yetişmek için eğitim aldılar.
2022 yılında Milli Savunma Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu Yerleşkesi olarak hizmet vermeye başladı. Osmanlı imparatorluğu döneminden kalma bir yapı olan kışla, Osmanlı mimarisinin özelliklerini taşır. Çengelköy'de Boğaz'ın çevresinde mükemmel bir konuma sahip olan yapı, siluetiyle görenleri adeta büyülüyor.
“2006 yılında buraya dikilen Türk Bayrağı, tam olarak 43 metrelik boyuyla İstanbul semalarında dalgalanan ve birçok noktadan görülebilen 2. en büyük Türk Bayrağı’dır.”
II. Mahmut tarafından yaptırılan Barok Dönem mimarisinin zarif detaylarına sahip Bekir Efendi Çeşmesi olarak da bilinen Tarihi Bekardede Çeşmesi’nin tam olarak yapılış tarihi bilinmiyor ancak 200 yıldan fazla bir geçmişe sahip olduğu düşünülüyor.
Çeşme 40 yıl önce bulunduğu yerden alınarak Üsküdar Çengelköy Güzeltepe Caddesi’ne taşınmıştı. Burada hem artık su akmadığı hem de yaya trafiğini engellediği gerekçesiyle Çengelköy Havuzbaşı Parkı’na taşınarak restore edildi ve 23 Haziran 2021’de yeniden su ile buluşturup kültürel mirasın yaşayan bir parçası haline getirildi.
Aya Yorgi Rum Ortodoks Kilisesi, 17.yüzyıl sonlarında eski bir kilisenin yerine inşa edildi. Kilisenin mimarisi, Bizans ve Osmanlı izleri taşır. İç mekanda ikonalar, freskler ve süslemeler bulunur. Kilisenin girişinde üzerinde 1908 yazan bir de çeşme bulunur. Aya Yorgi Kilisesi semtin ve çevre bölgenin kültürel ve dini yaşamında önemli bir rol oynar. Bölgedeki Rum Ortodoks topluluğu için bir toplanma ve ibadet merkezi olarak işlev görür.
Çengelköy’ün sahili kadar tepelere doğru çıktığınızda sevimli dar sokaklarında dolaşmak da ayrı keyif vericidir. Havuzbaşı Yokuşu bu sokaklardan biridir. Burada sıralanan ahşap ev ve konaklara hayran kalacaksınız. Çengelköy'e gelmişken Üsküdar'ı keşfe çıkmak isterseniz toplu taşımadan daha konforlu ve hesaplı bir tercih olan araç kiralama hizmetini seçebilirsiniz. Özellikle de kalabalık bir grup ile seyahat ediyorsanız ya da il dışından geliyorsanız oldukça mantıklı olacaktır.
Çamlıca Tepelerine doğru dik çıkan Havuzbaşı Sokağı’nın altında konumlanan tek minareli ve tek şerefeli olan ahşap yapılı Küçük Şeyh Nevruz Camii’nin ne zaman yapıldığı tam olarak bilinmemektedir. 1985 yılında Çizmeci Ailesi tarafından restore çalışmaları yapılan caminin yeniden restorasyona girmesi beklenilmektedir. Bazı kaynaklara göre Mehmet Akif Ersoy, İstiklal Marşı’nın bir bölümünü sık sık ziyaret ettiği bu camide yazmıştır.
Çengelköy’e gelmişken üç asırdan daha yaşlı olan tarihi çınarı ziyaret etmeden olmaz. 2017 yılında çıkan bir fırtınada zarar gören tarihi çınar özel bakıma alınmıştı ve 2021 yılında yeniden yeşerip, gölgesinde misafirlerini ağırlamaya başladı. 300 yıllık çınar ağacı, birçok efsane ve hikayeye de konu olmuştur. Siz de bu ağacın altında dinlenerek, doğadan keyif almak için kendinize fırsat verin.
İstanbul’un Çengelköy semti, doğal güzellikleri, tarihi yapıları ve sessizliğiyle büyüleyici bir rotadır. Eğer İstanbul'da sakin bir atmosferde vakit geçirmek isterseniz, Çengelköy semtini ziyaret etmeyi düşünün. Gelmişken hemen fazla uzaklaşmadan Üsküdar’ı keşfe çıkmak için Üsküdar’da gezilecek yerler yazımıza da göz atın derim.