Kosova'da ne yenir?

Kosova, Avrupa’nın en genç ülkeleri arasında yer alıyor. Kosova mutfağını ve kültürünü anlatırken Makedonya, Arnavutluk, Sırbistan gibi ülkeleri de anmak gerekiyor.  Kosova’nın geleneksel lezzetleri arasında taze sebzelerin kullanıldığı yemekler, süt ürünleri, börek ve ekmek çeşitleri ön plana çıkıyor. 

Hadi gel, Kosova’da ne yenir sorusunu en lezzetli yanıtlarını keşfetmeye başla.

Sudak balığı

Yolun Kosova’ya düşerse, özellikle de Priştine tarafında yöreye özgü balıkların menülerde yer bulduğu harika restoranlar ile karşılaşabilirsin. Kosova’da yer alan tatlı su balıkları, doğal göllerin ve nehirlerin varlığı sayesinde bir hayli fazla. Yetişen en önemli balık türlerinden biri de sudak balığı.

Mavrova Gölü ve Drin Nehri başta olmak üzere çeşitli doğal göl ve nehirlerde yaşayan sudak balığı, oldukça lezzetli ve besleyici. Yumuşak ve beyaz bir yapıda olan bu balık türü, özel bir pişirme yöntemine sahip. Tava, ızgara ya da fırında farklı tariflerle pişirilen sudak balığının yanında mısır ekmeği ya da haşlanmış sebzeler ikram olarak getiriliyor. Kosova’ya geldiğinde bu harika tatlı su balığını denemeyi ihmal etmemelisin. Sudak balığı için aşağıda yer alan mekânlara göz atabilirsin;

1. VELA Fish

Konum Linki

2. Marina Fish House

Konum Linki

Yaprak ve lahana sarması

Kosova ile aramızdaki tarihi ve kültürel bağlantılar, yemek kültüründe de kendini rahatlıkla gösteriyor. İki ülke arasında pek çok ortak yemekten söz etmek mümkün. Yaprak ve lahana sarması bu lezzetlerin başında geliyor. Hemen hemen her evde sene boyunca pişirilen sarmayı, yöresel lezzetlerin sunulduğu restoranlarda da rahatlıkla bulabilirsin.

Balkanların zengin yemek kültürü içerisinde yer alan sarma, komşu ülkelerde de epey popüler. Aile yemeklerinin favori seçeneği olarak bilinen sarma, genellikle buraya özgü pita ekmeğiyle ve yoğurtla tüketiliyor. Pişirme yöntemleri bizimkiyle aynı olsa a tercih edilen malzemelerin yoğunluğu farkı oluşturabiliyor.

Arnavut böreği

Arnavutluk’un dünyaca ünlü böreği, komşu ülke Kosova’da da oldukça popüler. Zaten genel olarak bu iki ülke arasında benzerlikler yakalamak olası. Kosova şehirlerinde dolaştığında, mutlaka tezgahında Arnavut böreği bulunan bir pastane ya da kafe ile karşılaşabilirsin.

Özellikle Priştine şehrinde tüm öğünlerde tüketilebilen Arnavut böreği, genellikle ıspanaklı versiyonu ile seviliyor. Bunun yanında peynirli ve kıymalı çeşitleri de ilgi görüyor. Arnavut böreği, basit malzemelerle hazırlanmasına karşın ustalığın belirleyici olduğu bir lezzet. Özellikle yufkanın çok ince bir şekilde açılması ve harcına dair detaylar, böreğin niteliğini oldukça etkiliyor. Arnavut böreği için şu mekanlara yönelebilirsin;

1. Furra Lumi

Konum Linki

2. ERA Restoran

Konum Linki

Krompir salata

Krompir salata, aslında oldukça aşina olduğumuz bir lezzet. Bizdeki patates salatası, ufak tefek farklarla burada da sık sık tüketiliyor. Kosova’da çoğunlukla öğlen saatlerinde çayın yanında tercih edilen krompir salata, bölge halkı için vazgeçilmez bir lezzet.

Balkan ülkelerinin dışında Kuzey Amerika ve Asya içerisindeki bazı ülkelerde de patates salatası çok seviliyor. Salate me patate adıyla bilinen krompir salata; patates, soğan, maydanoz, zeytinyağı, limon, tuz gibi basit malzemelerle yapılıyor. Bu pratik lezzet, tavaların ya da et yemeklerinin yanında bir tür meze mantığıyla da sofralara gelebiliyor.

Şopska

Hafif, basit ve sağlıklı lezzetler genellikle Kosova mutfağının temellerini oluşturuyor. Çoban salatası olarak bildiğimiz salata türünün Kosova’da da çok yaygın olması, bunun basit bir kanıtı diyebiliriz. Çoban salata pek çok Balkan ülkesinde ve Türkiye’de yemeklerin yanında kendine yer bulan lezzetli bir salata türü.

Kosova’da çoban salata, “şopska” olarak tanınıyor. Temel olarak kökeni Bulgaristan’a dayanan çoban salatası (şopska), çok basit malzemelerle hazırlanmasına rağmen oldukça iştah açıcı bir yapıya sahip. Domates, salatalık, biber, soğan, şopskanın temel malzemelerin oluşturuyor. Sirke, limon ya da nar ekşisi ile beraber şopska salatasına son şekli veriliyor. Arzu edenler çoban salatasında sirke de ekleyebiliyor.

Fliya böreği

Arnavut halkının sevdiği bir diğer börk türü de fliya böreği oluyor. Bu geleneksel Arnavut lezzeti, Kosova’da da popülerliğini koruyor. Arnavutluk ve Kosova dışında Kuzey Makedonya bölgesinde de fliya böreği, büyük bir kültürel miras olarak kabul ediliyor.

Fliya böreğinde un, su, tuz, kaymak ve tereyağı gibi malzemeler kullanılıyor. Bölgede yaşayan Türkler bu lezzete “sıralı pide” adını veriyor. Bu geleneksel börek, yaklaşık 3 saat gibi bir sürede tamamlanıyor. Filya böreği için şu mekânlara yönelebilirsin;

1. Liburnia

Konum Linki

2. Furra Lumi

Konum Linki

Elbasan tava

Tave kosi ya da bir başka deyişle Elbasan tavayı Arnavutluk mutfağından anımsıyoruz. Yemeğe adını veren Elbasan, yemeğin ortaya çıktığı kasabanın adı. Türkiye’de de pek çok şef, Elbasan tava konusundaki hünerlerini ortaya koyuyor.

Arnavutluk’un ulusal bir yemeği olmasına rağmen Kosova’da da son derece popüler olan tave koside kuzu eti dışında pirinç, yoğurt, yumurta gibi malzemeler mevcut. Kekik ve sarımsakla taçlandırılan bu geleneksel Elbasan tava, aslında bir tür güveç yemeği. Tave kosi zaman zaman tavuk etiyle de yapılabiliyor. Elbasan tavayı keşfetmek adına şu mekânlara yönelebilirsin;

1. Liburnia

Konum Linki

2. Pishat

Konum Linki

Kosova köftesi

Kosova’nın adıyla anılan bu köfte, geleneksel lezzetlerin içerisinde yer alıyor. Kıyma, galeta unu, yumurta, sarımsak gibi malzemelerle hazırlanan Kosova köftesi, ızgarada ya da tavada pişiriliyor. Çoğunlukla yanında biber salçalı sos kullanılıyor.

Yöresel etkinliklerde ya da özel aile günlerinde sofralarda mutlaka bulunan Kosova köftesi, hem porsiyon olarak hem de pide arası olarak tüketiliyor. Köfteler ülkemizdeki mekanlarda sunulan köftelere kıyasla çok daha büyük. Bu nedenle sofradan doymadan kalkmayacağından emin olabilirsin. Kosova köftesi için şu mekana yönelebilirsin;

1. Qebaptore Shaba

Konum Linki

Tespishte

Pek çok lezzette olduğu üzere hem Kosova’da hem de Arnavutluk’ta popülerliğini koruyan tespishte, en az adı kadar ilginç bir lezzete sahip. Basit bir tatlı olarak bilinen tespishte, yumurta, yağ, süt, un, kabartma tozu, susam, Hindistan cevizi, limon gibi malzemelerle hazırlanıyor.

Bu pratik tatlı hamur işi, fırına konulmadan önce baklava biçiminde kesiliyor. Yağlanan fırına yerleştirilen tespishte, pişirme işleminden sonra ılık şeker şurubuyla buluşuyor. Tespishte tatlısı, bayramların vazgeçilmez ikramı olarak öne çıkıyor.

Trileçe

Trileçe tatlısını elbette çok yakından tanıyoruz. Türkiye’de son zamanlarda çok popülerleşmeye başlayan bu tatlıya hemen hemen her pastanede rastlıyoruz. Fakat bu tatlının kökenleri Balkan coğrafyasına dayanıyor. Bu nedenle Arnavutluk ve Kosova’ya geldiğinde trileçenin orijinal lezzetini keşfetme şansı bulabilirsin.

Trileçe aslında üç süt anlamına geliyor. Adından da anlaşılacağı üzere tatlı; keçi, manda ve inek sütüyle hazırlanıyor. Latin Amerika’ya kadar yayılan geleneksel lezzet, süngerimsi bir yapıya sahip. Ayrıca hafifliği ve dokusu sayesinde çok kolay bir şekilde tüketiliyor. Trileçe için şu mekanlardan yararlanabilirsin;

1. RINGS

Konum Linki

2. Mama Manita

Konum Linki

Kabak Tatlısı

Sırada yine çok da yabancısı olmadığımız bir tatlı var: kabak tatlısı. Kabak tatlısı Kosova ve komşu ülkelerde “kungullesh” ya da “kungull i embel” gibi isimlerle anılıyor. Balkan kültüründe çok sevilen bir tatlı olan kabak tatlısı, çoğunlukla üzerine ceviz serpiştirilerek tüketiliyor.

Hafif ve lezzetli bir tatlı arıyorsan kabak tatlısı senin için ideal bir seçim olabilir. Olgun ve taze kabaklarla hazırlanan tatlının üzerine, kimi pastanelerde bol miktarda tarçın dökülüyor.

Rakija

Kosova’yı ziyaret etmişken buranın ünlü içkilerinden birini tatmanı öneriyoruz. Kosova’nın farklı şehirlerinde kolayca bulabileceğin rakija, uzun süren keyifli sofraların en güzel eşlikçilerinden biri diyebiliriz. Kosova rakısı olarak da bilinen rakija, Balkan coğrafyasında ve Doğu Avrupa ülkelerinde sıklıkla tüketiliyor.

Özel günlerde ve çeşitli geleneksel ritüellerde sofraların olmazsa olmazı olan rakijayı sevdiklerine hediye olarak da getirebilirsin. Zahmetli bir yapımı olan rakijanın yüksek bir alkol oranına sahip olduğunu anımsatalım. Üzümle yapılan klasik versiyonunun dışında şeftali rakija ve elma rakijayı da deneyebilirsin.

Boza

Özellikle de Priştine’nin sokak lezzetlerinden biri sayılan boza, halk tarafından çok seviliyor. Boza bilindiği üzere darı irmiğinden yapılıyor. Priştine’nin adeta milli içeceği olan boza, hafif mayhoş bir içecek. Bozanın burada çok yaygın olması, Osmanlı’nın Balkan coğrafyasındaki etkisi olarak yorumlanıyor. Hem yerel pazarlarda ve kafelerde hem de sokak satıcılarında bozaya sene boyunca rastlayabilirsin. Bozayı tatmak için şu mekana yönelebilirsin;

1. Idrıs Boza Prizren

Konum Linki

Sarski sir peyniri

Sırada ülkenin meşhur bir peynir türü olan sarski sir peyniri, ismini Şar Dağları’ndan alıyor. Bu dağlar Kosova ve Kuzey Makedonya arasında uzanıyor. Geleneksel yöntemlerle ortaya çıkarılan ve yoğun bir emek isteyen bu peynir, Balkan mutfağına ilgi duyanların favorileri arasında bulunuyor.

Şar Dağları’nın eteklerinde otlayan koyunlardan elde edilen yüksek kaliteli sütler, bu peyniri özel kılıyor. Tuzlu bir tadı olan peynir, uzun süre sorunsuz şekilde saklanabiliyor. Ahşap sandıklarda ya da taş mağaralarda uzun süre bekletilen sarski sir peyniri, belli bir olgunlaştırma sürecinden geçiriliyor.

Lezzetli yemeklerin ardından kültürel keşiflere şehir gezileri ile devam etmek için Priştine’de gezilecek yerler yazısına göz atmalısın!