Kolonyanın tarihsel yolculuğu!

Çocukluğumuzun kokusu adeta kurtarıcımız oldu. İnsanlar ellerinden kolonya şişesini düşürmüyor. Çocukluğumda eve gelen misafire ilk olarak kolonya ikram edilirdi. “Eve gelene niye kolonya verilir” sorusunun yanıtını, 2020 yılında öğreneceğim hiç aklıma gelmezdi. Aslında bu gelenek hem dışarıdan gelen bir kişinin eliyle mikropları taşımasına engel oluyormuş hem de temiz ve daha güzel kokmasını sağlıyormuş. Böyle güzel anlamları varmış.

İlk kolonya nerede üretildi?

Gelelim kolonyanın tarihine... Kolonya, içerdiği alkol oranı nedeniyle mikropları öldürüyor, eldeki mikroplar için şahane bir dezenfektan hem de güzel kokmanızı sağlayan basit bir koku. Kolonyanın ilk olarak 14. Yüzyılda Floransa’daki Santa Maria Manastırı rahipleri tarafından kullanıldığı söylenir. Ancak dünya üzerinde ilk bilinen profesyonel kolonyayı aslen bir İtalyan olan Giovanni Paolo Feminis, Almanya’nın Köln şehrinde üretmiş. Hatta Kolonya isminin de bu yüzden 'Köln suyu' anlamına geldiği rivayet edilir.

Türklerde kolonya kullanımı

II. Abdülhamit döneminde ülkemizde üretilmeye başlayan kolonya, zamanla öyle seviliyor ki, bir çok şehirde o yöreye ait kolonyalar üretilmeye başlanıyor. Osmanlı’da gül suyu ve çeşitli çiçeklere ait aromalı kokuları kullanmak oldukça moda. Davet ve toplantılarda etrafa hoş koku yaymak amacıyla çiçek kokuları kullanılırmış. Kolonya, Osmanlı topraklarına girince daha da sevilmiş. Davetlerin törenlerin vazgeçilmezi olmuş.

Eve girerken, evden çıkarken kolonya dökmek vazgeçilmez ritüel haline gelmiş. Hatta hasta ziyaretlerine de kolonya götürülürmüş. Hem dezenfektan etkisi hem kokusu, kolonyayı uzun süre evlerin baş köşesine koyuvermiş.

Çocukluğumda evlerdeki kolonya şişeleri cam ve süslü olurdu. Bu şişelere eczane ya da kolonya satan dükkanlardan cam fanus ya da cam beherlerden doldurma yapılırdı.

Kolonyadaki alkol oranı % kaç olmalı?

Son günlerde en çok sorulan sorulardan biri. Kolonya mikropları öldürdüğü için içindeki alkol oranının en az %80 olması gerektiği söyleniyor. Ancak bazı uzmanlara göre alkol oranı %60 ve üzeri olursa da mikroplara karşı etkili. Mikroorganizmalara karşı içinde bulunan etil alkol çok kuvvetli bir dezenfektan etkisi yapıyor.

Kolonya çeşitleri

Yurdumuzda hemen her yörenin etkili kolonyaları var. İzmir Altın damla ve gizli çiçek, Antalya’nın turunç, Rize’nin çay, Düzce’nin ceviz yaprağı ya da tütün, Trabzon’un fındık, Amasya’nın elma, Isparta’nın gül, Ayvalık’ın zeytinçiçeği, Balıkesir’in beyaz zambak, Gaziantep’in biber ve fıstık, İstanbul Beyoğlu’nun lavanta gibi birçok yöreye ait kolonya çeşitleri var. En ünlüsü limon kolonyası olsa da, yurdumuzun hemen her yöresinde orada yetişen ürünlerine göre kolonyalar mevcut. Son yıllarda bazı markalar da çeşitli çiçeklerden parfüm esanslı kolonyalar yapmaya başladı. Belki de hayat kurtaran temiz ve güzel kokmamızı sağlayan kolonyanın yeniden gönlümüzü fethetmesi ne kadar güzel…