Dünyanın EN yüksek dağları (EN yüksek 30 yer)
Dünyanın ulaşılması en zor yerleri neresi olabilir diye düşündün mü hiç? Antarktika, Grönland, Everest… İnsanın aklına ilk olarak bunlar geliyor. Dünyanın en yüksek dağlarının zirveleri, dünya üzerinde ulaşılması en zor ve en önemlisi de en tehlikeli olan yerler. Bu yüksekliklere yapılan tırmanışlar, dünyada ayak basılmayan bir yer kalmadığının ve insanoğlunun en zoru bile başarabildiğinin göstergesi aslında. Ancak bu dağların zirvesine ulaşmak ne kadar görkemli ve tutku dolu olsa da üzücü bir yanı da var çünkü birçok dağcı bu zirvelere tırmanırken hayatını kaybetti. Peki, bu ulaşılması zor ve tehlikeli dağlar hangileri gel hep birlikte inceleyelim.
Bu yazıya başlamadan önce bu yüksek zirvelere tırmanmaya çalışırken yaşamını yitiren dağcıları da saygıyla ve üzüntüyle andığımı belirtmek isterim. Zoru başarmak için gösterdikleri cesaret ve azmin hepimize örnek olması dileğiyle.
1- Everest Dağı - 8848 metre
Dünyanın en yüksek dağı hangisidir sorusunun cevabını hep bir ağızdan söylüyoruz: Everest. Dünyanın en büyük sıra dağları olan Himalaya Dağları’nın en yüksek zirvesi Everest, deniz seviyesinden tam olarak 8848 metre yükseklikte ve dünyanın en yüksek dağı. Dağın oluşumunun 2,5 milyon yıl önce Hindistan yarımadası ve Tibet Yaylası birbirine yaklaşınca arazi kütlesinin yukarı çıkmasıyla gerçekleştiği düşünülüyor. Çin ile Nepal arasındaki sınırı belirleyen Everest’in zirvesine çıkmak dağ tırmanışıyla ilgilenen herkesin hayali. Bu hayali ilk defa gerçekleştirenler ise Yeni Zelandalı Edmund Hillary ve Nepalli Tenzing Norgay. 29 Mayıs 1953’te zirveye ilk adımı onlar attılar. 1995 yılında ise Ali Nasuh Mahruki, Everest’e tırmanan ilk türk unvanını aldı. Eğer sen de Everest’e çıkmak gibi bir hayal kuruyorsan, bunun zorlayıcı bir deneyim olduğunu hatırlatıp rehber eşliğinde tırmanmanı öneririm.
Peki dünyamızın en yüksek noktası Everest Dağı mı?
En dibinden en tepesine kadar ölçüldüğünde 8848 metre yüksekliği olan Everest Dağı, dünyanın kara parçası üzerinde bulunan en yüksek dağ. Ancak Hawaii’de bulunan Mauna Kea aslında yerküremizin en yüksek dağı. Okyanus üzerindeki yüksekliği 4207 metre olan Mauna Kea Dağı’nın asıl heybeti Pasifik Okyanusu’nun altında yatıyor. Okyanusun tabanından yükselen dağın suyun altında kalan kısmıyla beraber yüksekliği ise 10211 metre. Bu da Mauna Kea Dağı’nı Everest Dağı’ndan bile büyük hale getiriyor ve Mauna Kea aslında dünyanın en yüksek yeri oluyor.
2- K2 Dağı - 8611 metre
8611 metre yüksekliği dünyanın en yüksek 2. dağı olan K2 Dağı, yükseklikte 2. sırada olsa da zorluk seviyesi açısından 1. sırada yer alıyor. Hatta zorluğu nedeniyle, dağcılar arasında “kutsal zirve”, “dağların dağı” ve “zalim dağ” gibi isimlerle anılıyor. K2 Dağı’na tırmanmanın bu kadar zorlayıcı olmasının en önemli sebebi ise çok dik oluşu. Dağın dikliğinin tırmanışı zorlaştırması yetmezmiş gibi bir de daha fazla kaya ve çığ düşmesine yol açıyor. Öyle ki bu dağa tırmanmaya çalışan her dört kişiden biri hayatını kaybediyor. Bu zorlu tırmanışı, ilk defa 31 Temmuz 1954’te İtalyan Lino Lacedelli ve Achille Compagnoni gerçekleşirdiler. K2 Dağı’na tırmanan ilk Türk ise 2001 yılındaki başarısıyla Ali Nasuh Mahruki oldu.
3- Kangchenjunga Dağı - 8586 metre
Hindistan ve Nepal arasında 8586 metre yüksekliğiyle uzanan Kangchenjunga Dağı, dünyanın en yüksek dağları arasında 3. olarak yer alıyor. Bu dağın zirvesine tırmanabileceğin noktalardan üç tanesi Nepal’de, bir tanesi ise Hindistan’da. K2 Dağı gibi, Kangchenjunga da oldukça tehlikeli ve zorlu bir dağ çünkü çok dik ve dağdaki rüzgar hızı çok dengesiz bir şekilde değişiyor. Böyle olunca da çığ oluşumu artıyor ve tırmanmak çok daha zorlaşıyor. Bu dağa ilk tırmanışın gerçekleşmesinden önceki 50 yıl boyunca dağcılar, dağın zirvesine çıkmak için çaba harcadılar ancak Joe Brown ve George Band 25 Mayıs 1955’te zirveyi gören ilk ikili oldu. Bu zorlu tırmanış, birçok dağcının da hayatını kaybetmesine neden oldu. O kadar tehlikeli bir dağ düşün ki dağın Hindistan sınırındaki tırmanma noktasından sadece 3 kez başarılı tırmanış gerçekleştirildi.
4- Lhotse Dağı - 8516 metre
Himlayalar’da yer alan Lhotse Dağı, deniz seviyesinden 8516 metre yüksekliğiyle dünyanın en yüksek 4. dağı. Tibet ve Khumbu arasındaki sınırı oluşturan bu dağ, Everest’e nazaran kolay bir tırmanış olanağı sunsa da oldukça dik. Özellikle dağın güney kısmı, diğer rotalarından daha dik ve tırmanmak bir hayli tehlikeli. Özellikle tırmanış esnasında düşebilecek buz kütlelerine çok dikkat etmek gerekiyor. Bu yüzden de güney kısımdan tırmanmaya çalışanlar genelde zirveye ulaşmakta çok zorlanıyorlar. Bu dağın zirvesine ilk kez 18 Mayıs 1956’da İsviçreli Fritz Luchsinger ve Ernst Reiss tırmandı. Eğer sen de bu dağa tırmanmak istersen dağın belli rakımlarında pansiyon, pil şarj istasyonları, yiyecek ve içecek ihtiyaçlarını karşılayabileceğin yerler ve kamp için uygun alanlar bulduğunu hatırlatmak isterim.
5- Makalu Dağı - 8485 metre
Himalaya Dağları’ndaki bir diğer en yüksek zirve ise Makalu Dağı. Deniz seviyesinden 8485 metre yüksekliği dünyanın en yüksek dağları arasında 5. sırada. Nepal ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin sınır çizgisini oluşturan dağın oldukça zorlu bir tırmanış rotası var. Birçok ekip çoğu kez bu dağa tırmanmayı denedi ama ne yazık ki başarılı olamadı. Makalu Dağı’na ilk kez tırmananlar, 15 Mayıs 1955 tarihinde zirveye çıkan Fransız Lionel Terray ve Jean Couzy oldu. Bu tırmanışın rotası, Makalu Dağı’na daha önce tırmanmayı deneyenlerin rotalarından farklıydı. Dağın kuzeybatı yönünden bir rotayı deneyerek başarılı oldukları için bu rota onlardan sonra gelen dağcılar tarafından sıklıkla tercih edildi.
6- Cho Oyu Dağı - 8188 metre
Himalayalar o kadar görkemli ve büyük ki birçok en yüksek dağa ev sahipliği yapıyor görebileceğin üzere. Cho Oyu da Himalaya Dağları arasında yer alan bir zirve ve deniz seviyesinden tam 8188 metre yükseklikte. Everest’in 20 kilometre batısında konumlanmış olan dağ, dünyanın en yüksek 6. dağı. Tibetçe’de “Turkuaz Tanrıça” anlamına gelen Cho Oyu, 6 bin metre yüksekliğinde bulunan buzullarla birçok dağcıyı zorlasa da listemizdeki diğer dağlarla karşılaştırdığımızda Cho Oyu Dağı’na tırmanmak daha kolay. Bu dağın zirvesine ilk defa Avustralyalı Herbert Tichy, Joseph Joechler ve Şerpa Pasang Dawa Lama 19 Ekim 1954’te çıktı. Bu dağa tırmanan ilk Türk ise 1997 yılındaki başarılı tırmanışıyla Ali Nasuh Mahruki oldu.
7- Dhaulagiri Dağı - 8167 metre
Deniz seviyesinden 8167 metre yükseklikte olan Dhaulagiri Dağı, Himalayalar arasında konumlanan 7. en yüksek dağ. Aynı zamanda tamamen Nepal sınırları içerisinde bulunan en yüksek dağ. Dhaulagiri, çığ ve buzullar açısından zorlayıcı ve tehlikeli olabiliyor ancak bu dağın zirvesine yapılan başarılı tırmanış oranı, ölüm oranından daha yüksek. 13 Mayıs 1960’ta İsviçreli ve Avusturyalılardan oluşan bir ekip dağın zirvesine ilk tırmanışı gerçekleştirdi.
8- Manaslu Dağı - 8163 metre
Dünyanın 8. en yüksek dağı olan Manaslu Dağı’nın deniz seviyesinden yüksekliği ile Dhaulagiri Dağı’nın arasında çok az bir fark var. Manaslu Dağı’nın deniz seviyesinden yüksekliği 8163 metre. Dağın adı Sanskritçe bir kelime olan Manasa’dan geliyor ve “Ruhların Dağı” anlamına geliyor. İlk olarak Japon Toshio Imanishi ve Gyalzen Norbu, 9 Mayıs 1956’da zirveye çıktı. Ne yazık ki 1972 yılında Manaslu, üzücü bir felakete sahne oldu. Zirve yolculuğundaki dağcılar 6500 metrede kam alanlarından çıktıktan çok kısa bir süre sonra üzerlerine çığ düştü ve 15 dağcı bu dağda hayata veda etti.
9- Nanga Parbat Dağı - 8126 metre
Sıra geldi, 9. en yüksek dağımıza. Pakistan’da Kaşmir Bölgesi’nde yer alan Nanga Parbat, Karakurum Dağları’nın uzantısı ve deniz seviyesinden 8126 metre yükseklikte. Sanskritçe kelimelerden türeyen Nanga Parbat, “Çıplak Dağ” anlamına geliyor. Dünyadaki tüm dağlar arasında tırmanması en tehlikeli olanlar arasında bulunduğu için “Öldüren Dağ” olarak da tanınıyor. İlk başarılı tırmanışa kadar dağa çıkmaya çalışan birçok kişi hayatını kaybetti. Dağın zirvesine ilk tırmanan ise 3 Temmuz 1953’te Avusturyalı Hermann Buhl oldu. Buhl aynı zamanda bu kadar yüksek bir zirveye tek başına tırmanan tek dağcı oldu. Buhl’un tırmanış macerasıyla ilgili filmler bile yapıldı. Dağa tırmanamıyorsak bu filmleri izleyip nasıl bir deneyim olduğunu öğrenebiliriz bence.
10- Annapurna I Dağı - 8091 metre
Geldik listemizin son dağına. Deniz seviyesinden 8091 metre yükseklikte olan Annapurna I Dağı, dünyanın en yüksek 10. dağı. Annapurna zirveleri, tırmanmak için dünyanın en tehlikeli zirveleri arasında. Özellikle Annapurna I’deki taş duvarı, bu dağı dünyanın tırmanması en zor dağlarından biri haline getiriyor. Birçok insan bu zirveye tırmanmaya çalışırken hayatını kaybetti ve bu yüzden de dağın ölüm oranı oldukça yüksek. Annapurna I Dağı’na ilk başarılı tırmanış, Fransız Maurice Herzog ve Louis Lachenal tarafından 3 Haziran 1950’de gerçekleştirildi. Bu tırmanış da 8000 metre ve daha fazla yükseklikteki bir dağa yapılan ilk tırmanış oldu. 2014 yılında en korkunç felaket de bu dağda görüldü. Kar fırtınası ve çığ etkisiyle dağcılar mahsur kaldılar ve 43 dağcı hayatını yitirdi. Bu felaketten sağ çıkanların birçoğunun da uzuvları kesildi.
11- Gasherbrum I Dağı - 8080 metre
Çin ve Pakistan arasında konumlanan Gasherbrum I Dağı, deniz seviyesinden 8080 metre yüksekliğiyle dünyanın en yüksek 11. dağı. Himalaya Dağları’nın Karakurum bölgesindeki dağ, bu bölgenin en yüksek 5. noktası olduğu için K5 adıyla da biliniyor. Gasherbrum adı ise “Güzel Dağ” anlamına geliyor. 1892’de William Martin Conway bu dağı “Hidden Peak” yani “Gizli Tepe” olarak tanımlıyor. Dağa ilk tırmanış, 5 Temmuz 1958’de 8 kişiden oluşan Amerikalı bir ekibin çalışmalarıyla Pete Schoening ve Andy Kauffman tarafından gerçekleştirildi.
12- Broad Peak Dağı - 8051 metre
Pakistan ve Çin arasındaki sınırda bulunan Karakurum bölgesinin bir diğer en büyük dağı Broad Peak. Deniz seviyesinden 8051 metre yüksekliğiyle bu dağ dünyanın en büyük 12. dağı. Dünyanın tırmanması en zor dağı olan K2’den yalnızca birkaç kilometre uzaklıkta konumlanan Broad Peak dağına tırmanırken K2 manzaraları da görülebiliyor. Broad Peak’e ilk tırmanış 8 Haziran ile 9 Haziran 1957 tarihleri arasında Fritz Wintersteller, Marcus Schmuck, Kurt Diemberger ve Hermann Buhl tarafından gerçekleştirildi. Birçok dağcı tarafından Broad Peak, kolay tırmanılabilen 8000 metrelik dağlar arasında gösteriliyor. Tabii böyle tırmanışlara aşina olmayan 8000 metreye tırmanmanın kolay oluşunu pek gözümüzde canlandıramıyoruz.
13- Gasherbrum II Dağı - 8035 metre
Dünyanın en yüksek dağları listesinde 13. sırada bulunan Gasherbrum II Dağı, deniz seviyesinden 8035 metre yükseklikte. Karakurum bölgesinde konumlanan dağ, Karakurum’un 4. dağı anlamına gelen K4 adıyla da biliniyor. Gasherbrum II, gizli buzullarıyla ve eğimli buz yamaçlarıyla dağcıları oldukça zorlayan bir zirve. Bu bölgedeki dağlar arasında Gasherbrum I ve Broad Peek’in ardından 3. en yüksek dağ. Dağa ilk tırmanış 7 Temmuz 1956’da Fritz Moravec, Josef Larch ve Hans Willenpart’ın içlerinde bulunduğu Avusturyalı bir grup kaşif tarafından yapıldı.
14- Shishapangma Dağı - 8027 metre
Tibet Özerk Bölgesin’de bulunan Shishapangma Dağı, deniz seviyesinden 8027 metre yükseklikte. Dünyanın en büyük 14. dağı olan Shishapangma’nın adı “yeşil düzlükten yükselen büyük dağ” anlamına geliyor. Dağın Sanskritçe adı ise “Tanrı’nın evi” anlamına gelen Gosainthan. Bu isim popüler kültürde dağdan bahsederken çok sık kullanılıyor. Dağa ilk tırmanış kuzey rotasından 2 Mayıs 1964’te Xu Jing tarafından yönlendirilen Çinli bir kaşif grubu tarafından yapıldı. Broad Peek gibi Shishapangma Dağı da kolay tırmanılabilen 8000 metrelik dağlar arasında gösterilse de fırtına, çığ tehlikesi, derin kar ve gizli buzul dağa tırmanışı zorlaştırıyor. Ayrıca dağın zirvesine giden rota karışık ve şiddetli rüzgarlara açık olduğu için zirvesine çok nadir çıkılıyor.
15- Gyachung Kang Dağı - 7952 metre
8000 metre yükseklikteki dağları Gyachung Kang Dağı ile geride bıraktık. Çin ile Nepal arasında konumlanan Gyachung Kang deniz seviyesinden 7952 metre yüksekliğiyle dünyanın en yüksek 15. dağı. Bu dağ, aynı zamanda 7000 metrelik dağlar listesinde en yüksekte bulunan dağ. Cho Oyu dağını kaplayan bulutların gölgesi nedeniyle Gyachung Kang’ın zirvesinde gün erkenden kararıyor. Bu da tırmanışı oldukça zorlaştırıyor. Everest ile Cho Oyu arasında bulunan en yüksek zirve olan dağa ilk tırmanış 10 Nisan 1964’te Y. Kato, K. Sakaizawa ve Pasang Phutar tarafından gerçekleştirildi. Bu ilk tırmanış esnasında zirveye çok yaklaştıkları 7750 metrede tırmanış ekibinden biri kayarak hayatını kaybetti.
16- Annapurna II - 7937 metre
17- Gasherbrum IV - 7932 metre
18- İmalchuli - 7893 metre
19- Distaghil Sar - 7884 metre
20- Ngadi Chuli - 7871 metre
21- Nuptse - 7864 metre
22- Khunyang Chhish - 7823 metre
23- Masherbrum - 7821 metre
24- Nanda Devi - 7816 metre
25- Chomo Lonzo - 7804 metre
26- Batura Sar - 7795 metre
27- Kanjut Sar - 7790 metre
28- Rakaposhi - 7788 metre
29- Namcha Barwa - 7782 metre
30- Kamet - 7756 metre
Türkiye’nin en yüksek dağları ise şöyle;
Bu listenin devamını ve Türkiye'nin en büyük dağları ile ilgili detayları merak ediyorsan Türkiye'nin EN yüksek 22 dağı sayfamızda tüm listeye ulaşabilirsin.
