Birikimlerini değerlendirmek isteyenler için çeşitli yatırım araçları bulunur ve yatırım fonları da bu araçlar arasında yer alır. Yatırımcılar arası bir işleyişe sahip olan yatırım fonu, birikimlerin bir araya gelmesi ile sağlanır. Bir çeşit havuza alınan bu yatırım fonları, genellikle “ en az risk ve en fazla kazanç” anlayışı ile işlemeye odaklanır. Altın, likit ve karma olmak üzere çeşitli yatırım fonları bulunur. Bu fonlar, banka ve finans kuruluşlar üzerinden alınır. Bu yazıda, yatırım fonun işleyişi, türleri ve seçimi olmak üzere birçok detayı bulabilirsin.
Yatırım fonu, belli bir amaç için yatırımların/birikimlerin ortak bir havuzda birleşmesi anlamına gelir. Yatırımcılar, belli bir katılma payı ödeyerek böyle çeşitli havuzlara (yatırım fonlarına) dahil olabilir.
Bu kısmı biraz daha açmak mümkün. Yatırım fonu, yatırımcıların havuza alınmış sermayesi ile satın alınan hisse senetleri, tahviller veya diğer finansal varlıklardan oluşan bir portföy anlamına gelir. Piyasaları düzenli olarak takip eden profesyonel fon yöneticileri ise havuzdaki bu birikimleri kar oranı yüksek yatırım araçlarına yönlendirir. Böylelikle düşük risk ile yatırımları/varlıkları korumak veya artırmak amaçlanır.
Yatırım fonları, fondaki hisseleri satın alan tüm yatırımcılar tarafından finanse edilen bir yatırım portföyünü ifade eder. Dolayısıyla, bir kişi bir yatırım fonundan hisse (pay) aldığı zaman, fonun sahip olduğu temel varlıkların kısmi mülkiyetini de elde eder. Fonun performansı kolektif varlıkların durumuna bağlı. Bu varlıkların değeri arttığında fon hisselerinin değeri de artar. Ancak varlıkların değeri düştüğünde hisselerin değeri de düşer.
Yatırım fonlarına dahil olunmasının ise çeşitli amaçları olabilir. Bununla beraber en belirgin neden, tabii ki yatırımları/birikimleri koruma altına almak ve mümkünse kazanç elde etmek. Finans piyasaları özellikle global ölçekli gelişmelerden etkilendiği gibi ülkeler bazındaki olaylardan da etkilenir. Dolayısıyla bu kırılganlık içerisinde her gün değişen finans piyasalarını takip etmek bir uzmanlık gerektirir. Profesyonel fon yöneticileri de burada devreye girer. Yatırım fonlarını ve piyasaları yakından takip eden bu yöneticiler, bu dinamiklere göre kararlar verebilir.
Yatırım fonu çeşitleri/türlerinin ise her birinin kendine has özellikleri mevcut. Aşağıdaki maddelerde bu türleri ve açıklamalarını bulabilirsin:
Yatırım fonları, banka ve diğer ilgili finans kuruluşları üzerinden alınır. Bu nedenle öncelikle yatırım fonu almak istediğin bir banka veya ilgili finans kuruluşunda hesap açman gerekir. Ona geçmeden önce; yatırım fonu satın alırken güvenilir kişi ve kurumlar ile hareket etmek gerektiğinin altını çizelim.
Güvenilir bir yer belirledikten sonra hesabını açabilirsin. Örneğin, bir bankanın internet sitesi, mobil uygulaması veya fiziki şubesi üzerinden hesabını açabilirsin. Yatırım fonu katılma belgesi alarak da bir portföye ortak olabilirsin. Bu belge sayesinde birikimlerini fona aktarman ve fondaki işlemlerden kazanç elde edilebilir.
Fon alım satım işlemlerini, o portföyün yöneticileri gerçekleştirir. Yukarıda da değinildiği üzere bu yöneticiler, finans piyasalarını yakından takip ederler. Dünya siyaseti, ekonomisi ve diğer dinamiklere göre güncel olarak hareket ederler. Bir yatırım fonuna dahil olan kişiler ise bu işlemlerin getirilerinden pay alırlar.
İpucu: Dilersen, “Paranı değerlendirebileceğin yatırım araçları” başlıklı yazımıza da göz atabilirsin.
Bu, kişiden kişiye değişse de standartlaşmış belli kriterler yok değil. Örneğin, finansal hedefleri belirlemek ve risk toleransına karar vermek en önemli kriterler arasında. Bu doğrultuda risk almak istemeyen ve kısa sürede satış işlemi gerçekleştirmek isteyenler ona göre bir fon seçimi yapabilir. Ancak hisse senedi gibi riskli yatırım ürünlerini tercih edenler de var.
Bunun dışında ilgili fonların geçmiş performansını incelemek de önemli bir kriter. Böylece almayı düşündüğün bir yatırım fonunun önceki dönemlerde nasıl bir çizgide ilerlediğini görebilirsin. Fon maliyetlerini değerlendirmek de önemli, çünkü bir fona belli bir katılım payı ile girilir. Son olarak fonların yatırım stratejisini öğrenmek, fon yöneticilerinin deneyim ve uzmanlık seviyelerini değerlendirmek de iyi fikir.
*Bu içerik bir yatırım tavsiyesi değildir, sadece bilgi amacı taşır.