Kara Liste hakkında aslında ne biliyoruz?

Hepimiz kredi başvurusunda bulunurken biraz gergin hissederiz. Ancak bazen gerginliğimizin adım atmakta olduğumuz gelecekten çok geçmişle ilgisi vardır. Kara liste engeli bu geçmişin tüm detaylarını barındırır. Bu durumda başvuru onayımızı alana kadar hangi endişeleri önemseyip hangilerini ciddiye almamak gerektiğini bir düşünelim istedik.

Kara Liste nedir?

Kara liste, Merkez Bankası ve Kredi Kayıt Bürosu'nun (KKB) kişi ve kurumlar için oluşturduğu sorunlu bireysel krediler, çek ve senetler ile ilgili dataların toplamıdır.

Sicil kaydımı nasıl sorgularım?

Merkez Bankası kayıtları KKB kayıtlarına oranla daha detaylıdır; kişilerin sahip oldukları tüm kredi veya kredi kartları ile ilgilenir ve tüm hareketlerin bu kayıtlarda yansıması vardır. Ancak KKB kayıtları, üye bankalarca oluşturulur ve paylaşıma açılır. Kişilerin kredi kartı ve kredi ödemeleri ile ilgilenir; bu nedenle de yeni kredi ve kredi kartı taleplerinde daha öncelikli bir önem arz eder ve değerlendirmeye tutulur. Bireysel kredi ve kredi kartı borçlarının ödemeleri ile ilgili her gecikme bu kayıtlara yansır. Gecikme durumu devam etmiyor ya da düzenli hale gelmemişse, yeni başvurular sırasında sorun teşkil etmez. Yine de bu olumsuz kaydı destekleyen diğer bankaların paylaşımları var ise ya da takibe düşme durumu oluşmuşsa, bankalar açısından güvenilirliğiniz sorgulanacaktır. Bu durumda, başvurunuzun geri çevrilmesi de mümkün olabilir.

Sicil affından yararlandım, kayıtlarım silinmedi mi?

2009'da tanınan sicil affından yararlanmış olmanız yalnızca Merkez Bankası kayıtlarının silinmesini sağladı. Ancak, bu af KKB kayıtlarını kapsamıyordu. Bu nedenle, adınıza tutulan sorunlu kayıtlar halen mevcut. Merkez Bankası sicil kaydınızı öğrenmek için, TC Merkez Bankası Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğüne bir dilekçe göndermeniz yeterli. Dilekçe, TC ve Vergi kimlik nosu, kimlik belgesi ilavesi, gerçek kişilerin açık adresi dahil tüm bilgileri ve tüzel kişiler için imza sirküleri fotokopisi ilaveli olarak ve talebinizi açıkça bildirir biçimde hazırlanmalı ve yukarıdaki adrese gönderilmeli.

KKB kayıtlarını sorgulama biçimi ise daha farklı. Bu kayıtlar bankalarca tutulup paylaşıldığından, öncelikle kredi ya da kredi kartı başvurusu yaptığınız banka, sizin adınıza bu işlemi gerçekleştiriyor. Sizin konuyla ilgili bir itirazınız olursa, yine bu banka ya da bankalar aracılığıyla, Müşteri İtiraz Değerlendirme sistemine talebiniz iletmeniz gerekiyor. KKB kayıtları silinebilir nitelikte değildir; bu kayıtlar üzerinde kayıtlar baki kalmak üzere, durum güncellemesi yapılır. Silme işlemi ancak ve ancak yanlışlığı kanıtlanmış, ki son yıllarda çok nadir örneklerine rastlanıyor, kayıtlar için mümkün. Adınıza açılmış yanlış bir kaydı saptamak ve sildirmek içinse, bu kaydı açan ve paylaşan bankaya, yazılı olarak başvurarak durumun düzeltilmesini acilen talep etmelisiniz.

Kara Listede adım var ise, umut yok mu?

Bir dönem takibe düşmüş bir kredi ya da kredi kartı borcunuzun geri ödemesini tamamlamış dahi olsanız, takip statüsü düzeltilerek, 5 yıl boyunca saklanacağını bilmelisiniz. Geri ödemesi tamamlanmamış borçların zaman aşımına uğraması ise 10 yıl.

Ne yapmalıyım?

Yukarıda bahsettiğimiz gibi bir durumdan henüz çıktıysanız bankanız ve şubeniz ile kuracağınız kişisel iletişim, ilerleyen dönemde ortaya çıkacak, kredi kartı ve kredi ihtiyaçlarınız için önemli. Maaş hesabınızın yattığı banka bu anlamda iyi bir seçim olabilir. Bu banka ve şubeden, borca dayalı olmayan, mevduat hesabınızı ilgilendiren, otomatik ödeme, fon değerlendirme gibi işlemleri kullanmanız, ödemeler ve gelir-gider dengenizi ortaya koyar. Adınıza düzgün girdiler oluşmasını da sağlar. En fazla 6 aylık bir süre içinde kredi kartı ve kredi başvurusu işlemlerinizi bu şube üzerinden şahsen yapmak da yine onay konusunda daha net bir beklentide olmanıza yardımcı olabilir.

Türkiye'de Bankacılık sektöründe çeşitli gelişmeler gün be gün yaşanıyor. Avrupa ülkeleri örneklerine baktığımızda, bu kayıtların ve kredi notu değerlendirmelerinin önemini daha net anlayabiliriz aslında. Avrupa ülkelerinde, kredi notunuzun değeri, alacağınız kredi faiz oranını direkt etkiliyor. Bir gün bu tür bir sisteme geçiş yapılırsa, sicil kayıtları ve kredi notunu etkileyecek olaylar zincirini bugünkü davranışlarımız belirleyecek.